Kent merkezine 45 kilometre uzaklıktaki Ani Ören Yeri’nde bulunan Anadolu’daki birinci Türk mescidi Ebu’l Manuçehr Cami, 1064 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Ani kentini fethetmesinden sonra ‘Ani Beyi’ olarak atadığı Menuçehr tarafından 1072’de dikdörtgen planlı ve 2 katlı olarak yaptırıldı.

Caminin Ani’nin fethinin 957’nci yıl dönümü olan 16 Ağustos 2021’e kadar tamamlanarak ibadete açılması planlanıyor. Bölgeye gidip onarım ve hafriyat çalışmalarını inceleyen Vali Türker Öksüz, yetkililerden bilgi aldı.

Vali Öksüz, Ebu’l Menuçerh Mescidi onarım çalışmalarının Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı, Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü iş birliğiyle yapıldığını söyledi.

Vali Öksüz, caminin onarımının geçen yıl başladığını, 16 Ağustos’ta da Aninin fethinin yıl dönümünde çalışmaları tamamlamayı planladıklarını belirtti.?

ANİ’DE ONARIM

 35 kişilik bir grupla 1 Haziranda Ani Ören Yerinde başlayan kazıların 30 Eylüle kadar süreceğini tabir eden Vali Öksüz şunları söyledi:

“Anide UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan bizim çok pahalı bir kültür varlığımız burası. Buradaki onarım çalışmalarını daima birlikte inceledik.

Selçuklu Mescidi, Menuçehr Mescidi, Selçuklu Çarşısı ve Selçuklular periyodunda konut olarak kullanılan yerlerdeki onarım çalışmaları sürüyor.

Burada bir hafriyat grubumuz bu çalışmaları yürütüyor. Onarım çalışmalarını öteki dayanaklar ile birlikte yürütüyoruz. 1 Haziran’da hafriyat çalışmalarımız başladı, 30 Eylül’e kadar bu hafriyat çalışmalarımız devam edecek. 35 kişilik bir grup burada.

Bu değerli kültür varlığını gün yüzüne çıkarmak, bütün insanların hizmetine sunmak için gayret gösteriyor, uğraş ediyoruz. İnşallah burayı restore edilmiş haliyle kısa müddette bütün insanlığın hizmetine sunarız, diye düşünüyorum, bu çalışmalar alışılmış vakit isteyen, emek isteyen, uğraş isteyen çalışmalar, onun için doğal ki belirli bir süratle yürüyor, biz de bu çalışmalara elimizden geldiğince dayanak oluyoruz. Umarım kısa mühlet içerisinde bu onarım çalışmalarını tamamlarız.”

EBUL MENUÇEHR MESCİDİ

Caminin kesin inşa tarihini bildiren batı cephesindeki kitabesi günümüzde mevcut değil. Eski fotoğraflarından ulaşılan kitabesine nazaran cami; 1064 yılındaki fethin akabinde, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah periyodunda Ani Şeddâdî Buyruğu Ebul Menûçehr tarafından yaptırıldı. Sultan Melikşahın 1072-1092 yılları ortasındaki hâkimiyeti göz önüne alındığında, külliye ünitelerinin de bu tarihler ortasında inşa edildiğinin ortaya çıktığı belirtildi.

Cami, 2008-2010 yılları ortasında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kısmi bir onarıma (konservasyon) tabi tutulmuştur. Bu kapsamda; iç yerde yüzey ve tuz paklığı yapılmış, özgün olmayan yer döşemesi kaldırılarak taş döşeme olarak yenilenmiş, üst örtüsü temizlenerek özgün toprak damına ulaşılmış ve hami çatıyla kapatılmış ve minaresindeki basamaklar tamamlanarak üzerine gözetici çatı örtüldü. 

2020 yılında Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ortasında imzalanan bir protokolle yeni bir onarım kapsamına alındı. İki etap halinde uygulanacak olan bu protokole nazaran; birinci evvel caminin pencere ve kapılarının kapatılarak ibadete açılması ve ikinci etap çalışmalarında ise kapsamlı bir onarıma tabi tutulması planlanıyor.