Çevreyi korumak gayesiyle ‘geri dönüşüm’ çalışmaları süratle devam ediyor. Geri dönüşüm faaliyetleri dernekler, vatandaşlar, vakıflar, kamu kurum ve kuruluşlarının katkılarıyla sürdürülüyor. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ambalaj atıklarını geri dönüştürmek için lisans alan 1000’in üzerinde tesis bulunuyor.
Etraf Muhafaza ve Ambalaj Atıkları Kıymetlendirme Vakfı da (ÇEVKO) atıkların dönüşümü konusunda rol üstleniyor.
ÇEVKO Genel Sekreteri Mete İmer, yetkilendirilmiş kuruluş olarak misyon yaptıkları 15 yıldır iktisada yaklaşık 40 milyar liralık katkı sağlandığını belirtti.

Yüzde 55 dönüşüm

Kovid-19 salgınıyla birlikte vatandaşların ambalajlı eserleri daha çok tercih ettiğine değinen İmer, “Hem sıhhatimizi hem de iktisadımızı düşünmeliyiz. Geri dönüşüm tesisleri atık ithalatıyla değil, ülkemizde toplanan atıklarla katma kıymet yaratmayı sürdürmeli. Pandemi devrinde belediyelerin atıkları kaynağında farklı toplama hizmetleri daha da değerli bir hal aldı” dedi.

Ambalaj Atıklarının Denetimi Yönetmeliği çerçevesinde 2020 yılı için geri dönüşüm oranının yüzde 55 olduğunu söyleyen İmer, “Buna ek olarak birebir yönetmelik kapsamında gereç bazlı geri dönüşüm gayeleri de yer alıyor. 2020 yılı için bu oranlar, camda yüzde 60, plastikte yüzde 55, metalde yüzde 55, kâğıt/kartonda yüzde 60, ahşapta ise yüzde 15’tir” diye konuştu.

İmer, “Uluslararası Geri Dönüşüm Ofisi datalarına nazaran bu alanda 200 milyar dolarlık global bir iktisat kelam konusu. Kısaca ‘üret-kullan-at’ diye tanımlanabilecek doğrusal iktisat modeli, süratle artan nüfusla birlikte sürdürülebilir kalkınmayı tehdit ediyor” dedi.

Döngüsel iktisat

Gelişmiş ülkelerin atıkların kaynak olarak kullanıldığı ‘döngüsel ekonomi’ modeline geçtiğini lisana getiren İmer, şöyle devam etti:

“Avrupa Birliği (AB) Komitesi raporuna nazaran, döngüsel iktisat, atıkların önlenmesi, eko-tasarım, tekrar kullanım sayesinde AB üyesi ülkelerdeki şirketlere 600 milyar euro ya da yıllık cirolarının yüzde 8’i mertebesinde net kar potansiyeli sunuyor. Döngüsel iktisada geçişle sera gazı salınımında yüzde 2-4 aralığında düşüş sağlanması bekleniyor. Döngüsel iktisat konusunda Türkiye’deki çalışmaların öncüleri ortasında yer alıyoruz ve başka sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışıyoruz.”

170 bin atık kumbarası var

ÇEVKO olarak geçen yıl 563.554 ton ambalaj atığının geri dönüştürüldüğünü belgelediklerini söyleyen Mete İmer, “2019’da Türkiye genelinde 145 belediye ile işbirliği içerisinde, ambalaj atıklarının kaynağında farklı biriktirilmesi ve toplanması emeliyle iç yerlere ve dışarıdaki ortak alanlara yerleştirilmesi için 170 bine yakın ambalaj atığı kumbarası gönderdik” dedi.

Maske ve eldiven bertaraf ediliyor

Maske ve eldivenler için belediyeler tarafından kurum ve işletmelerin bina giriş çıkışları ile ortak kullanım alanlarına başka biriktirme ekipmanları yerleştiriliyor. Süreksiz depolama alanında en az 72 saat bekletilen atıklar daha sonra evsel atık olarak bertaraf ediliyor. Karantinadaki meskenlerde, sıhhat kuruluşlarının karantina kısımları ile karantina ünitesi olarak belirlenen yerlerde oluşan atıklar ise ‘tıbbi atık’ olarak ele alınıyor.

Nereye atayım?

Sıfır Atık ile birlikte toplama noktaları da oluşturulduğunu belirten İmer, “Vakfımızın bu doğrultuda geliştirmiş olduğu ‘Nereye Atayım’ uygulamasıyla atık toplama ekipmanları dijital haritalar üzerine işlenip, belediyelerin tüm atıkları tek bir ekran üzerinden izlenebiliyor. Ayrıyeten vatandaşlar en yakın toplama ekipmanını görüp talep ve şikayetlerini ilgili şahıslara basitçe iletebiliyor” diye konuştu.