Ulusoy, AA muhabirine un endüstrisi ve iç pazarda yaşanan tüketim ve kesimin ihracat beklentileriyle ilgili açıklama yaptı.

Türk un endüstrisinin 163 ülkeye temel besin hususu olan ekmeğin ham unsurunu ürettiğini aktaran Ulusoy, dünyada kişi başı unlu mamuller tüketiminin en yüksek olduğu Türkiye’deki arzı muvaffakiyetle sağladıklarını söyledi.

Türk un endüstrisinin yurt dışına yılda 3-3,4 milyon ton buğday unu ihraç ettiğini anlatan Ulusoy, bunun karşılığında 1 milyar doların üzerinde gelir sağlandığını kaydetti.

Ulusoy şu bilgileri verdi:

“2002 yılında 253 bin ton olan un ihracatımız, 2020 yıl sonu prestijiyle yaklaşık 3 milyon tona ulaştı. Yaratılan gelir açısından ise tıpkı yıllarla karşılaştırınca, 47 milyon dolardan 1 milyar dolara yükseliş var. Un bölümü, dünyada en etkin ve en kıymetli dallarda birisidir. Hane geliriyle birlikte tüketim tercihlerinin taraf verdiği un kesimi, besin güvenliğinin epey ön planda olduğu bu periyotta arz konusunda en dikkat edilmesi gereken eserin üretimini sağlamaktadır. Türkiye bu alanda hem üretim ve tüketim hem de eserin ticaretinde dünyanın önde gelen ülkelerindendir.

Kişi başı ortalama 160 kilogram yıllık tüketimle soframızdaki yeri epey sağlam olan un ve unlu mamuller, yurt dışı ticarette de kıymetli bir yere sahip. Türkiye’nin üretim kapasitesi Türkiye’nin iki katından fazladır. Kesimimizin en büyük sorunlarından biri atıl kapasiteydi. Kapasitemizin yalnızca yarısını kullanabiliyorduk. Yani Türkiye’deki talep, bizim arzımızın yarısına denk geliyordu. Bugün baktığımız vakit bunun ne kadar değerli bir sigorta olduğunu görüyoruz. Talep ikiye katlansa bile Türkiye’nin bunu üretecek kapasitesi var.”

“Un tüketiminde yaşanan düşüş, perakende un satışındaki artışla dengelendi” 

Ulusoy, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bilgilerine nazaran Türkiye’de 563 etkin un fabrikası bulunduğunu söz ederek, Türkiye’nin toplamda yıllık 28 milyon ton un üretim kapasitesi bulunduğunu söyledi.

Kesimin salgın başlayana kadar kapasitesinin yaklaşık yarısını kullandığını belirten Ulusoy, şöyle konuştu:

“Pandemi süreciyle birlikte kapasite kullanımımız yüzde 50’lerden yüzde 85’lere kadar çıktı. Pandemiyle birlikte kısa bir müddette rafların bir anda boşaldığını gördük. Herkesin raflarda birinci satın aldıkları şey, un, makarna, kolonya üzere eserler oldu. Restoran ve kafelerin kapanmasının akabinde un tüketiminde yaşanan düşüş, perakende un satışındaki artışla dengelendi. Ekmek ve öteki unlu mamullerin üretiminde fırınlar çalışmaya devam ettiler. Talepte perakende tarafına yanlışsız bir kayış kelam konusu oldu.

Perakende una gelen ani talep üzerine yüzde 5’lik talep oranının yüzde 10-12’lere çıktığını gördük. Şu anda yüzde 7-8’lere geriledi. Diğer bir tabirle pandemi öncesinde perakende un tüketimi yıllık yaklaşık 500 bin tonun üzerindeydi. Pandemiyle birlikte bu 1 milyon tonun üzerine çıktı. Talep bir anda birkaç aya yayılmış oldu.”

“Sektörümüz, bu yılı da tepenin uzak orta sahibi olarak tamamladı”

Ulusoy, tüketim alışkanlıkları yavaş yavaş yerine oturduğunu tabir ederek, eskiye oranla perakendenin hissesinin bir ölçü daha üstte devam etmesini beklediklerini söyledi.

Dış ticarette de tesirini hissettiren salgının ihracatta yıl sonundaki beklentileri aşağıya çektiğini anlatan Ulusoy, şöyle konuştu:

“2020 yılını yaklaşık 3 milyon tonluk bir ihracat ve 1 milyar dolar gelirle kapattık. Son 7 yıldır dünyada ihracat şampiyonu olan un dalımız, bu yılı da doruğun uzak orta sahibi olarak tamamladı. Pandemiye karşın iyi bir yıl geçirdiğimizi söyleyebiliriz. Önümüzdeki yıl tekrar istikrarı yakalayıp hedeflediğimiz noktalara ulaşabileceğimizi düşünüyorum. 2021 yılı için amacımız 3,3 milyar dolarlık bir gelir elde edebilmek.

2020 yılında en çok ihracat yaptığımız birinci 5 pazar, sırasıyla Irak, Yemen, Suriye, Venezuela ve Angola oldu. Geçtiğimiz yıla nazaran birinci kere Moldavya, Norveç, Mozambik, Nijerya üzere farklı kıtalardan ülkelere ihracat gerçekleştirdik. Dünyaya baktığımız vakit ise 770 milyon tonluk bir rekolte üretimi, buna karşılık 750 milyon tonluk bir buğday tüketimi kelam konusu. Bu sayede dünyadaki buğday stokları 320 milyon tondan 330 milyon tona yükselecek.”

“Çin’in stoklarını güçlendirmek için 7 milyon ton ithalat yapacağı öngörülüyor”

Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu Lideri Eren Günhan Ulusoy, salgın sonrası devirde birçok ülkenin kendi stoklarını güçlendirmek tarafında bir hareketlilik yaşandığını belirterek, Pakistan’ın olağan süreçte hiç ithalat yapmayan bir ülkeyken, günümüzde üst üste ihalelerle buğday aldığı örneğini verdi.

Ulusoy kelamlarını şöyle tamamladı:

“Çin’in kendi stoklarını güçlendirmek için 7 milyon ton ithalat yapacağı öngörülüyor. Mısır, Suudi Arabistan aslında her sene olduğu üzere güçlü alımlarına devam ediyorlar. Bu yüksek alımlar, fiyatların yükselmesine sebebiyet verdi. Çin’in özelinde baktığımızda periyot sonunda 163 milyon ton stokla kapatması bekleniyor.

Bu da dünya stokunun yarısı manasına geliyor. Pandemi sonrası bütün ülkeler besin güvenliğinde buğdayı çok kıymetli, stratejik bir noktaya koydular. Tedarikte aksama olmaması için stoklarını yüksek tutuyorlar. Buradan yeniden Türkiye’ye dönersek Türkiye’de de misal bir durum kelam konusu. Besinin ehemmiyeti, evvelki devirden artan kıymetinden ötürü yüksek bir talep görüyoruz.”