Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, AA muhabirine, maksat kapsamındaki öncelikli Ar-Ge ve yenilik hususlarında iklim değişikliği ve etraf sıkıntılarına karşı çabayı desteklemek emeliyle en erken adım atan kurumlardan biri olduklarını söyledi.

Mandal, çalışmaların yılbaşında hızlandırıldığına işaret ederek, “İklim değişikliği ve etraf problemlerine karşı gayrette Avrupa Yeşil Mutabakatına Ahenk Kapsamında Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Hususları Rehber Dokümanı’nı hazırladık ve çabucak takibinde uygulamaya geçerek araştırma dayanak programlarımızdan ARDEB 1001 Programı kapsamında 2021 yılı 1. devrinde sunulacak projelerden ‘Yeşil Mutabakata Ahenk Kapsamındaki Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konuları’ ile direkt bağlı olanlara ek puan imkanı sağlandı.” bilgisini verdi.

İklim değişikliği ve etraf meselelerinin, büyük global zahmetler ortasında yer aldığının altını çizen Mandal, “Kurumların yalnızca kendi misyonunu yapması artık yetmiyor. Birlikte iş yapma modeline geçilmesi, ortak alt yapı ve insan kaynağı kullanılması gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Mandal, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uyumunda “Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritası (TYH)” çalışmalarını başlattıklarını belirterek, Avrupa Yeşil Mutabakatı’na ahenk ve endüstride yeşil üretimi artırmak için gerekli teknolojilerin belirlenmesi, belirlenecek teknolojilerin geliştirilmesi maksadıyla Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi, teknolojilerin yaygınlaştırılması ve transferine yönelik çalışmaların yapılması konusunda hazırlıkların sürdüğünü kaydetti.

Yeni açılacak “Yapay Zeka Ekosistem Çağrısı” kapsamında desteklenecek Ar-Ge ve yenilik hususları ortasında “İklim Değişikliğinin Etkileri” başlığına yer verdiklerini aktaran Mandal, “Böylece iklim değişikliğinin tesirlerinin evvelce kestirilmesi ve buna yönelik tedbirlerin alınması için geliştirilecek yapay zeka tahlilleri de destekleyeceğiz.” dedi.

Mandal, TÜBİTAK olarak Ar-Ge ve yenilik dayanaklarını 2030 yılı Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları açısından da kritik değere sahip alanlara odaklı bir halde yönlendirdiklerine işaret ederek, “İklim değişikliğinin muhtemel tasa verici yansımalarının önlenmesine yönelik yerli ve ulusal teknolojilerin geliştirilmesine ehemmiyet veriyoruz.” diye konuştu.

“Yarışmaların etraf dostu olmasını amaçlıyoruz”

Düşük karbon emisyonlu projelere daha fazla dayanak aktarmaya yönelik planlarını anlatan Mandal, şunları kaydetti:

“Projelere karbon salınımını azaltma projeksiyonu yapma zaruriliği da getirmeyi planlıyoruz. Ek olarak, tarım ve besin alanında TÜBİTAK ve TAGEM iş birliğinde belirlenen öncelikli Ar-Ge ve yenilik bahislerine yönelik açtığımız ortak davetlerle dayanak sağlıyoruz. Bu bahisler ortasında, tarım ve besinde dijital teknolojiler, toprak ve bitki besleme, bahçe ve tarla bitkileri, besin sürece ve üretim teknolojileri, hayvan besleme, yetiştirme ve sıhhati, bitki sıhhati, su eserleri, tarım iktisadı ve siyaset araştırmaları yer alıyor.”

Mandal, bu yılki Havacılık, Uzay ve Teknoloji Şenliği TEKNOFEST’te 36 yarıştan 12’sinin düzenleyici yahut düzenleyici ortağı olarak, bilhassa etrafa hassaslık konusunda değerli adımlar attıklarını, müsabakaların bilhassa etraf dostu temalı olmasına ve ilgili yenilikçi tahliller üretmesini amaçladıklarını bildirdi.

“Kamu, üniversite ve sanayi iş birliği şart”

2053’e kadar “sıfır emisyon” maksadının gerçekleştirilmesi için kamu, üniversite ve endüstrinin birlikte hareket etmesi gerektiğine dikkati çeken Mandal, şöyle devam etti:

“Bu doğrultuda, büyük ölçekli ve birlikte başarma modeline dayalı platform ve ağ dayanaklarımızı etkinleştirdik. Yüksek Teknoloji Platformlarına ve Sanayi Yenilik Ağlarına (SAYEM) yönelik açılacak yeni TÜBİTAK davetleri kapsamındaki takviyelerimizi de 2053 sıfır emisyon maksadı doğrultusunda Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile birebir örtüşen Avrupa Yeşil Mutabakatı’na ahenk alanlarına yönlendiriyoruz. Bu kapsamda TÜBİTAK-1004 Yüksek Teknoloji Platformları davetini açtık, TÜBİTAK-SAYEM davetini da yakın vakitte açacağız. Bahse mevzu platform takviyeleri kapsamında mevcut durumda da yeşil teknolojilere odaklanan platform projeleri bulunmaktadır. Örneğin pak üretim imkanlarının sağlanması için ileri materyal teknolojilerinin geliştirildiği ‘İleri Materyaller Yüksek Teknoloji Platformu’ ile yeni jenerasyon güneş gücü teknolojileri de dahil olmak üzere yüksek verimliliğe ve maliyet aktifliğine sahip güneş hücresi teknolojilerinin geliştirildiği ‘Türkiye Fotovoltaik Teknolojileri Platformu’ verilebilir.”

Mandal, gelecek periyotta de Türkiye’deki yerleşik sermaye şirketlerinin teknoloji tabanlı gereksinimlerinin teknolojiyi şahsen ülkede geliştiren KOBİ’ler tarafından karşılanmasına hizmet eden Siparişe Dayalı Ar-Ge Projeleri Davetleri kapsamında da Avrupa Yeşil Mutabakatı’na ahenk önceliğini gözeteceklerini vurguladı.

“Desteklenen projelerin 3’te 1’i Yeşil Mutabakat ile ilgili”

TÜBİTAK Lideri Mandal, “Avrupa Yeşil Mutabakata Ahenk Kapsamındaki Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Mevzuları Rehber Dokümanı”ndaki “temiz ve döngüsel ekonomi”, “temiz, erişilebilir ve inançlı güç arzı”, “yeşil ve sürdürülebilir tarım” ve “sürdürülebilir akıllı ulaşım” başlıklarında toplanan bahisleri 2021 yılında öncelikli olarak desteklediklerini hatırlattı.

Yılın birinci yarısında desteklenen tüm akademik tabanlı projelerin 3’te 1’inin belirtilen bahislere odaklandığını kaydeden Mandal, “Sanayi odaklı projelerde de birebir süreci yönetiyoruz. Desteklenen projeler aracılığıyla Türkiye iktisadı ve endüstrisinin yeşil dönüşümü, sürdürülebilir bir büyümenin tesis edilmesi ve ülkemizin ihracatında rekabetçiliğin korunması ve güçlendirilmesi amaçlanıyor.” tabirlerini kullandı.

Mandal, Yeşil Mutabakat’a ahenk kapsamında memleketler arası Ar-Ge ve yenilik iş birliği düzeneklerini da faal kullandıklarını vurgulayarak, şu bilgileri paylaştı:

“Ufuk 2020 kapsamında desteklenen projeler içerisinde Türk koordinatör tarafından yürütülen yeni projelerden birinde yüzde 20 daha hafif olan, yüzde 25 daha kısa şarj müddeti olan ve ömür döngüsü performansı daha yüksek pil sistemleri geliştiriliyor. Öbür projelerde, nanoteknoloji ve ileri gereçlerin de katkılarıyla yenilenebilir güç teknolojileri, endüstriyel simbiyoz imkanları, döngüsel su ve kaynak kullanımı tahlilleri, atık su arıtımı için kapalı döngülü sistemler ve endüstride güç kullanımının optimizasyonu için yeni tahliller üretiliyor. Ayrıyeten Ufuk 2020’de ekosistem aktörlerimiz, sürdürülebilir kentler için büyük ölçekli projelerde yer aldı.”

TÜBİTAK Merkez ve Enstitüleri kapsamında geliştirilen Türkiye’nin önünü açacak nitelikteki Ar-Ge projeleriyle ülkenin yeşil büyümesine katkı sağladıklarını lisana getiren Mandal, su verimliliği ve sera gazı salınımlarının azaltılması, yeşil belediyecilik, pak ve yenilenebilir güç teknolojileri, akıllı tarım, güç verimliliğinin artırılması ve sera gazı emisyonlarının azaltılması üzere birçok çalışmanın yürütüldüğünü kelamlarına ekledi.