CHP İstanbul Milletvekili, Anayasa Hukuku Profesörü İbrahim Özden Kaboğlu, ‘yeni anayasa’ tartışmalarını Milliyet’e kıymetlendirdi.

Yeni anayasaya ait AK Parti ile bir görüşme olup olmayacağı ve bu mevzuda masaya oturmak için kaidelerin neler olduğuna ait sorulara karşılık veren Kaboğlu, güçlendirilmiş parlamenter sistem çalışmasına da dikkati çekti. Kaboğlu, özetle şunları söyledi:

PARLAMENTER SİSTEM VURGUSU: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ismi verilen fakat devleti temsil ve yürütme yetkilerini tek şahısta toplayan bu sistem işin başından itibaren tartışma konusu olmuş ve siyasal istikrarsızlık sorunsalı ile Türkiye’yi bir açmaza sürüklemiştir. CHP, demokratik parlamenter rejim maksadını seçim öncesi ve seçim sonrası daima beyan etmiştir. Son olarak 37. Olağan Kurultay’da oy birliği ile kabul edilen İkinci Yüzyıla Davet Beyannamesi, yeni anayasayı ve güçlendirilmiş demokratik parlamenter rejim önerisi ile demokratik hukuk devletine anayasa yoluyla dönüş isteminin de öncüsü olmuştur. Demokratik muhalefetin başlattığı çalışmalar, TBMM eksenli işleyen güçlü bir parlamenter rejim ereğinde demokratik hukuk devleti kuran Anayasa’ya giden yolun birinci adımı olarak görülebilir.

CUMHURİYET’İN NİTELİKLERİ: Erkler ayrılığının olmadığı bir devlette özgürlükler de garanti altında olamayacağına nazaran erkler ayrılığı düzeneklerini öngören anayasa tasarımı öncelik taşımalıdır. Bu nedenledir ki ‘Cumhuriyetin Temel Kuruluşu (yasama/yürütme/yargı)’ ve bundan beslenecek ‘Mali ve İktisadi Hükümler’ belirlendikten sonra kurumsal anayasa hukukuna denk düşen unsurlarının yazılması ikinci kademesi olmalıdır. Son olarak partiler ortası heyetler ve elden geldiğince geniş bir iştirakle gerçekleştirilecek görüşmelerle en son metin oluşmalıdır.

ÖLÇÜT 2. HUSUS: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ‘kırmızı çizgi’ kabul edilerek, yeni ve sivil anayasa davetinin gerçekleşme mümkünlüğü bir yana, TBMM’de temsil edilen siyasal partilerin birebir masa etrafında oturmaları bile güç. Anayasa teşebbüsünde ölçüt, siyasal partilerin kırmızı çizgileri değil, Cumhuriyet’in niteliklerini belirleyen Anayasa husus 2’dir: İnsan hakları, demokratik ve laik devlet, hukuk devleti ve toplumsal devlet. Bunlar anayasa teşebbüsünün taban ölçütleri. Hukuk devleti, erkler ayrılığını gerçekleştirmeye elverişli bir devlet örgütünü gerekli kılar. Örneğin, 2001 Anayasa değişikliğinde ‘İnsan haklarına dayanan Cumhuriyet’ kavramı kullanıldı. Unsur 2’deki ‘İnsan haklarına saygılı devlet’ kaydını, 2001’den bu yana, ‘insan haklarına dayanan devlet’ halinde okumaktayız. Bir anayasa değişikliğinde, bu insan hakları garantisini geriye götürme imkanı bulunmamaktadır.

TÜM YURTTAŞLAR KATILMALI

Anayasa sürecine katkı, nasıl bir ülke, nasıl bir toplum ve nasıl bir devlet istediğimizi geleceğe yönelik ortak yaşama evrakına yansıtmak demektir. Bu nedenle bu sürece bütün yurttaşları olduğu üzere daha çok bayanları ve bilhassa gençleri katmak gerekir. Genç nesillere, 100 yıl evvelki güçlü kurucu iradeyi geleceğe taşıma ve Türkiye toplumunun özgeçmişini birlikte yazmaya katkı imkanı sağlanmalıdır. Bunda, ‘yurttaşlık, eşitlik ve laiklik’ üçlüsünün oluşturduğu ve Cumhuriyet’in dayandığı bedeller bütünü, itici güç olarak algılanmalıdır.