Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Rusya, Ukrayna işgali sebebiyle birçok yaptırımla karşı karşıya. Küresel dünya markaları teker teker Rusya’dan çekilirken ve ambargolar devam ederken, Rusya’dan da karşı atak geldi. Meta’nın 11 Mart sabahı ‘Rus işgalcilere ölüm’ üzere nefret telaffuzlarını özgür bıraktığı haberleri üzerine Rusya, Meta bünyesindeki Instagram’ı yasaklamak için harekete geçtiğini açıkladı. Bu karar üzerine birçok Rus influencer toplumsal medyada reaksiyon dolu görüntüler paylaştı. Influencerlar’ın paylaştığı görüntülerden anlaşıldığı kadarıyla, Rusya’nın aldığı bu karar birçok kişinin işini etkileyecek nitelikte. Rusya’nın Instagram’ı yasaklama kararı Rusya ve dünya iktisadına nasıl yansıyacak? Uzmanlara sorduk.

TOPLUMSAL MEDYADA VAR OLMAK ZORUNDA

Toplumsal medya, pazarlama bölümünü çok süratli bir halde değiştirdi. Toplumsal mecralar yalnızca eğlenilen ya da vakit geçirilen alanlar olmaktan fazla birçok kişi için global çapta ticaret kapısı oldu. Uzmanlar Rusya’nın almış olduğu Meta kararı kolay üzere görünse de ekonomik açıdan tüm dünyaya yansımaları olacağını söylüyor. Pekala nasıl? Digital Exchange CEO’su Emrah Pamuk, “Sosyal medyada birçok beşere hedefleme yaparak reklam verenin iletisini gaye kitlesine ulaştırabilirsiniz. Bu da reklam geliri manasında pazarda değerli bir oranı elinde tuttuğu manasına gelir” sözlerini kullandı.

12 SAATTE MİLYONLAR SATTI

Dijital Pazarlama ve Toplumsal Medya Uzmanı Serdar Bağtır ise toplumsal medyanın pazarlama dünyasına yeni tabirler, yeni usuller kazandırdığı kanaatinde. “Markalar yer edinmekte geç kaldıkları bu mecralarda, bilinirliklerini influencer’lar üzerinden artırmaya başladılar” diyen Bağtır, “Pazarlamanın en büyük zorluğu, eser ile nitelikli bireyleri buluşturmaktır. Toplumsal medya bu buluşmayı tek platforma tüm dünyayı sığdırarak zorluğun üstesinden gelmeyi başardı. Dünya iktisadına en büyük katkısı da bu oldu. Satış ve pazarlama faaliyetlerini influencer’lar aracılığı ile yapmak istediğinizde de ikramlar, fiyatsız eser ve hizmet temini üzere nakit kullanmadan çalışma yapmak da mümkün. Bu da dünya iktisadına yapılan tesirin öbür bir boyutu” diye konuştu.

Bu sistemin hatrı sayılır ölçüde kullanıldığının altını çizen Bağtır, Çin’de geçtiğimiz haftalarda bir influencer’ın canlı yayında tanıttığı fırçanın 12 saatte milyonlarca adet sattığına örnek vererek durumun ne kadar önemli bir boyutta olduğunun altını çizdi.

‘HER SAAT 161 MİLYON DOLAR ZİYAN ETTİ’

Emrah Pamuk, Rusya’ya uygulanan yaptırımların en büyüğünün dijital dünyadaki yasaklamalar olduğu görüşünde. İnsanların dışarı ile irtibatlarının kesildiğini ve Rusya’da Instagram ve Facebook üzere iki kıymetli mecranın olmamasının makro, mikro, nano ve celebrity diye isimlendirilen influencerlar’a ekonomik manada sorun yaratacağını söyleyen Pamuk, “Burada yalnızca Rusya iktisadı olarak düşünmeyelim. Zira bir çok marka Rusya’daki maksat müşterisine eserlerini tanıtmak ve satışını yapmak istiyor. Hatta Türkiye, Mısır, İspanya üzere ülkeler Rusya’daki amaç kitle ve müşterisine turizm vb. hizmetlerini göstermek istediğinde bu influencerlar sayesinde kitle/müşterisine ulaşıyor. Şahsen biz de Rusya ve Ukrayna pazarı özelliklede Turizm manasında değerli olduğu için bu pazardan ve ilgili influencer’larla ne yazık ki çalışmalarımızı askıya almak zorunda kaldık” sözlerini kullandı.

Serdar Bağtır, bu yaptırımın iktisada vereceği ziyanı, Meta’nın 2021’deki büyük çöküşü üzerinden örneklendiriyor. “Meta’nın 2021’deki büyük çöküşü sırasında kaybeden yalnızca borsada şirket paylarının pahası düşen Meta değildi. O gün Whatsapp, Facebook ve Instagram’a erişilemeyen her saat dünya çapında global iktisat 161 milyon dolar ziyan etti” diyen Bağtır, bu durumun benzerinin Rusya’da yaşanacağını ve Rus firmalarının her gün milyonlarca dolar ziyana uğrayacaklarını söyledi. Bağtır, bu türlü bir ihtimali Rusya’nın evvelce düşündüğünü ve kendi toplumsal medya reklam sistemleri olan Yandex, mail.ru ve ok.ru üzerine entegre etmelerine karşın Meta kadar yaygın olmadığını söyledi.

META İÇİN DE BÜYÜK BİR KAYIP

Rusya’nın Meta’nın çekilmesine influencer’ların neden bu kadar üzüldüklerini iyi tahlil edilmesi gerektiğini söyleyen Bağtır, “Zira toplumsal medya global bir ağ ve birçok ünlü Rus influencer’ın, dünyanın her yerinden takipçisi var ve birçoğunun takipçi sayısı neredeyse Avrupa’daki küçük bir ülke nüfusu kadar” diye konuştu. Rusya ile Meta’nın bağlarını koparmasının Rusya ile iş yapan büyük küçük ve her dalda işletmeleri olumsuz etkileyeceğini söyleyen Serdar Bağtır, tıpkı vakitte bu durumun Meta için de büyük bir karar olduğunu söyledi. Bağtır, “Zira 145 milyon kişinin yaşadığı ve büyük reklam verenlerin olduğu bir ülkeden bahsediyoruz” diyerek Meta için de durumun bir kayıp olduğunun altını çizdi.

‘DÜNYA İKTİSADINA ZİYANI BÜYÜK OLUR’

Emrah Pamuk ise Rusya’nın aldığı Meta kararının uzun soluklu olmayacağı kanaatinde. VPN’ler ile bu sorunun muhakkak ölçüde çözüleceğini söyleyen Pamuk, “Bugün İran ve Irak’ta dijital pazarlama yapmaya kalktığımızda USA IP’lerinden giriş yapıldığı için, küresel platformlar özelinde reklam hedeflemeleri yaparken bu bilgiyi bilerek hareket ediyoruz. Rusya üzere bir ülkenin nüfusu baz alındığında bu pazarda iç ve dış olmak üzere iş yapmak isteyen herkesi direkt olumsuz manada etkileyecek. Bundan sebep Rusya’nın bu mecrada olmadığı bir durumda dünya iktisadına ziyanı büyük olur” dedi.

Serdar Bağtır ise Meta’nın artık yalnızca bir toplumsal medya mecrası değil tüm dünya için büyük bir ticaret merkezi olduğunu söylüyor. “Meta’nın 6 saatlik global erişim derdinin dünyaya toplamda yaklaşık 1 milyar dolar kaybettirdiğini biliyoruz” diyen Bağtır, şu an dijital pazarlamanın büyük öteki kalesi olan Google’ın bile Meta’nın çekilmesi bir kenara, reklam sisteminde yaşanacak büyük bir arızaya bile hazır olmadığını söyledi.

‘TİKTOK’A GEÇİŞ YAPILACAK’

Pekala Rusya, Meta’nın açığını kapatabilecek uygulamalar çıkarabilecek mi? Emrah Pamuk bu soruya, “Rusya’da VK, OK.ru, Telegram üzere toplumsal medya platformları var zati. Bilhassa VK en değerlilerinden birisi. Rusya ekonomisindeki oyuncular tanıtımları için kendi içinde bu platformlar özelinde bağlantı yapıyorlar” diyerek yanıt veriyor.

“Rusya, evvelden beri kendi Facebook’unu, kendi Wikipedia’sını ve hatta kendi internetini kurarak, ABD eserlerine olan bağımlılığı azaltma peşindeydi. Ancak hazırlıklarını tamamlayamadan global çapta terk edildi” diyen Bağtır, mail.ru, Yandex ve ok.ru üzere nispeten yaygın uygulamalarının yalnızca Meta çekildi diye kullanıcı sayılarının artacağını düşünmediğini söyledi. 

YILLIK 200 BİN TL’LİK CİRO

Özge Öztürk de Instagram üzerinden marka oluşturan isimlerden biri. 2020 Temmuz’da Instagram üzerinden kurduğu, yıllık 200 bin TL ciroya ulaşan bir mesken dekorasyon ve dokumacılık markasının sahibi Öztürk, küçük işletmeler için Instagram’ın epeyce değerli olduğu görüşünde. Instagram’dan potansiyel müşterilerini seçtiğini söyleyen Özge Öztürk, pandemiden sonra yalnızca Instagram üzerinden satış yapan birçok yeni işletmenin kurulduğunu da ekledi. “Kendi işletmesini kurmayı düşünen insanları 2020’den beri hem Youtube videolarımda hem de birebir mesajlaşmalarımda epeyce destekledim. Zira aracısız satış yapabilmek kâr marjı hayli yüksek olan işletme biçimi ve Instagram kullanıcı datalarının büyük bir kısmını işletmecilerle paylaşarak bunu mümkün kılıyor” diyen Öztürk, eserleriyle ilgili insanları bu büyük data havuzundan seçtiğini, komite ödeyeceği araçlara gereksinim duymadan satış yapabildiğini ekledi.

Instagram’ın yasaklanması yahut kapatılması üzere durumlara önlem olması için küçük de olsa işletmeden işletmeye satış yapabileceği bir ağ oluşturmanın ve Google’dan trafik almanın yanı sıra Özge Öztürk şunları öneriyor:

“Online alışveriş platformlarında yer alabiliriz. Küresel online alışveriş siteleri de bunlara dahil. Böylelikle çok taraflı bir satış stratejisi geliştirebilen işletmeci profili ile Instagram’ın kapanması durumunda alacağımız hasarı yumuşatabiliyoruz.”

Rusya’daki influencer’ların aldığı büyük darbenin sebebini yalnızca Instagram üzerinden gelir elde ediyor olmaları olduğunu söyleyen Öztürk, “Türkiye’de benzeri bir senaryo gelişirse yalnızca Instagram’dan yarar sağlayan influencer’larımız için de sonuçlar bu türlü olabilir. Tıpkı vakitte Instagram hesaplarımızın güvenliğini Meta sağlamak zorunda. Zira bu aslında iki tarafın da kazandığı bir iştirak biçimine dönüşüyor” diye konuştu.