Avrupa Birliği’nin (AB) ‘Türkiye’deki Sığınmacılar için Mali Yardım Programı’ (FRIT) kapsamında taahhüt ettiği yardımların mukaveleye bağlanma süreci geçtiğimiz günlerde tamamlandı. İmzalanan kontratlar çerçevesinde mültecilerin besin, kira üzere en temel gereksinimleri, sıhhat, eğitim üzere alanlarda yardım yapıldı.

Mart 2016 tarihli AB-Türkiye Bildirisi kapsamında AB’nin Türkiye’deki sığınmacılar için ödemesi öngörülen 780 milyon euro kontrata bağlandı. Böylelikle AB’nin Türkiye’deki sığınmacılara yönelik 6 milyar euroluk taahhüdünün mukaveleye bağlanma süreci tamamlandı.

Edinilen bilgiye nazaran, 6 milyar euro’luk projelerin ortasında en dikkat çekeni, AB İnsani Yardım tarafından finanse edilen Toplumsal Ahenk Yardım programı. Bu program Türkiye’deki 1.8 milyon mültecinin besin, kira, ilaç üzere en acil gereksinimlerini karşılamak için aylık para yardımı sağlıyor. Toplumsal Ahenk Yardımı programı, AB’nin en büyük insani yardım projesi olarak tarihe geçti. Bu proje Kızılay, Memleketler arası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC) ve Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı tarafından ortaklaşa yürütülüyor.

Psikososyal dayanak

Bir öteki değerli proje ise Koşullu Eğitim Yardımı. Program 629 bin mülteci çocuğun okula sistemli bir biçimde gitmesi karşılığında iki ayda bir yapılan nakit yardımı kapsıyor. AB İnsani Yardım tarafından fonlanan bu proje UNICEF, Kızılay, Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülüyor. 2019 Türkiye İnsani Yatırım Planı çerçevesinde Koşullu Eğitim Yardımı için 70 milyon euro yardım sağlandı.

Bilhassa Suriyeli göçmenleri ilgilendiren projeler ortasında, türel danışmanlık, taşınabilir sıhhat hizmetleri, psikososyal takviye, mültecilerin lisan manilerini aşmasına yardım, lokal makamlarla görüşmelerinde takviye üzere hizmetler de yer aldı. Relief International bu kapsamda, savaşta yaralanan mültecilere yönelik protez hizmetleri ve psikososyal dayanak projesi sağladı.

Eğitime entegrasyon

2019 yılı Türkiye İnsani Yatırım Planı çerçevesinde, UNHCR tarafından yürütülen muhafaza takviyesi projesine 23 milyon euro verildi. Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi (PIKTES), mülteci çocukların Türkiye’deki eğitime erişimlerine katkıda bulunmak gayesiyle Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen bir eğitim projesi oldu. 2016’da başlatılan proje, hala 26 vilayette sürdürülüyor. 2021 yılı aralık ayına kadar devam etmesi öngörülen PIKTES ile Türkçe lisan eğitimi, ulaştırma dayanağı, psikososyal takviye, kırtasiye dayanağı, eğitim gereçleri, öğretmen dayanağı, toplumsal ahenk dayanağı sağlanıyor.

Türkiye’deki Mülteciler için Mali Yardım Programı (FRİT) kapsamındaki son sekiz mukavele AB Türkiye Delegasyon Lideri Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut ve birtakım bakan yardımcılarının online iştirakiyle imzalandı.

DOĞUM DENETİMİ İÇİN HAP VE KONDOM YARDIMI

Projeler kapsamında mültecilere yönelik cinsel ve cinsiyete yönelik şiddet ve cinsel üreme sıhhati hizmeti verildi. 2017 Türkiye Yatırım Planı çerçevesinde UNFPA’nin yürüttüğü bu projeye 15 milyon euro verildi. Kısa ismi SIHHAT olan sıhhat projesiyle de Türkiye’de süreksiz muhafaza altındaki Suriyelilere yönelik 1. ve 2. basamak sıhhat hizmetlerinin desteklenmesi hedeflendi. Suriyeli nüfusun ağır olduğu 29 vilayette bayanlara doğum planlaması gerçekleştirildi. 2 milyon doğum denetim hapı ve yaklaşık 20 milyon kondom dağıtımı da bu kapsamda gerçekleştirildi. Yaklaşık 700 bin Suriyeli bayana doğum öncesi bakım hizmeti sağlanırken, çeşitli hastalıklara karşı 5.5 milyon doz aşı temin edildi. Ağustos 2020 prestijiyle 66.5 milyon euro’luk yatırım ile 113 kamu hastanesi için medikal aygıt ve ekipmanlar getirildi.

10 RUH SIHHATİ MERKEZİ AÇILDI

Proje ile Suriyelilerin ağır olarak yaşadığı 29 vilayette her 10 bin kişilik nüfusa 19 tabip, 27 hastane yatağı ve 5 ağır bakım ünitesi düşmesi sağlanarak ve sıhhat sistemi üzerindeki nüfus baskısı azaltıldı. Ağustos 2020 itibariyle, süreksiz muhafaza altındaki Suriyelilere toplam 380 bin kanser tarama hizmeti sunuldu, 26 taşınabilir sıhhat ünitesi sağlandı. 10 toplum ruh sıhhati merkezi açıldı. Bu harcamalara 300 milyon euro sağlandı. Kilis’teki Suriyeli mülteciler ve konut sahibi topluluklar için sıhhat hizmeti verecek 300 yataklı hastane inşaatı için Avrupa Kurulu Kalkınma  Bankası’nca 50 milyon euro verildi.