TBMM Lideri Mustafa Şentop, TBMM himayesinde İstanbul Üniversitesi tarafından Ulusal Saraylar Saray Koleksiyonları Müzesi’nde düzenlenen “100. Yıl Perspektifiyle 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ve Ulusal Egemenlik Sempozyumu”nda konuştu.

Tarihteki birçok harika olayın 1919-1923 ortasında yaşandığını anlatan Şentop, Ulusal Uğraş devrinin temel ukdelerine değindi. “İstiklal-i tam” ukdesinin değerini anlatan Şentop, o devirde mümkün olduğu kadar temsil kabiliyetine haiz bir meclis olmasına dikkat edildiğini, “İstiklal-i tam” yolundaki çabanın esasen millete dayanarak yürütülmesinin benimsendiğini belirtti.

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun 20 Ocak 1921’de kabul edildiğini anımsatan Şentop, saltanatın kaldırılmasına giden süreçte yaşananlara ait bilgi verdi. 

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun o günün kuralları içerisinde hazırlandığını ve o periyoda mahsus bir düzenleme olduğunu belirten Şentop, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’ndan prensip bazında ilham alınacak birçok şey olduğunu lakin bugüne yönelik düzenlemeler bağlamında somut bilgileri prestijiyle bundan çok istifade edilemeyeceği kanaatinde olduğunu söyledi.

Şentop, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun o devirde mahalli işgale karşı direniş hareketlerini ve ademimerkeziyet temelli çabayı tüzel temele oturtmaya çalıştığını, meşruiyet oluşturmak için düşünülmüş bir çalışma olduğunu kaydetti.

Türkiye’nin anayasalarla ilgili tartışmalarının hala devam ettiğini aktaran Şentop, “Cumhurbaşkanımızın lisana getirdiği yeni anayasa çerçevesindeki tartışmalar bir mühlet daha devam edecek. Tahminen Türkiye, tamamını milletin seçmiş olduğu özgür seçimlerle oluşmuş bir parlamentonun yapacağı anayasaya kadar bu tartışmaları da sürdürecek. Bunun temelinde biraz anayasa hukuku ve siyasetle ilgili benimsemiş olduğumuz yaklaşımın tesirleri var.” değerlendirmesinde bulundu.

TBMM Lideri Mustafa Şentop, kamu hukuku ve siyasette gelenek varsa kuralların yazılı olup olmamasının ehemmiyeti bulunmadığını söz ederek, Türkiye’de yazılı kurallar olduğunu, vakte, konjonktüre ve şahıslara nazaran farklı uygulandığını söyledi.

Anayasa’da parlamentoda cumhurbaşkanını seçtirecek biçimde düzenleme yapıldığını ve uygulandığını, merhum Turgut Özal ve Süleyman Demirel ile Ahmet Necdet Sezer seçildiğinde bir tartışma olmadığını anlatan Şentop, Türkiye’deki anayasa tartışmalarının temelinde yatan temel sorunun, siyasetle ve kamu hukukuyla ilgili temel geleneklere uyulması gerektiği olduğunu lisana getirdi

 “ANAYASA TARTIŞMALARI SOMUTLAŞTIRILMALI” 

Türkiye’de anayasa tartışmalarının yaşandığını anımsatan Şentop, şöyle devam etti:

“Adı konmamış bir anayasa tartışması zati yaşıyoruz. Hükümet sistemi bağlamındaki tartışmalar kimse ismini söylemiyor lakin esasen anayasa tartışmasıdır. Zira hükümet sistemi değişikliği yapmak, parlamenter sisteme geri dönmek, güçlendirilmiş parlamenter sistem, iyileştirilmiş parlamenter sistem, ne denirse densin buna geri dönmek bir anayasa değişikliği gerektiriyor. Bu bakımdan hükümet sistemi değişikliği öneren herkes bir anayasa tartışması yapıyor yürütüyor.”

TBMM Lideri Şentop, Cumhurbaşkanı’nın da “Madem anayasayı tartışıyorsunuz, bölük pörçük, kısımlar halinde tartışmayın. Gelin tamamını tartışalım.” dediğini belirterek, “Herkes anayasayı konuşuyor da slogan seviyesinde, soyut birtakım unsurlar seviyesinde konuşuyor. Somutlaştırmaya geldiğinde herkes önemli meşakkat içerisinde.” dedi. 

Anayasa tartışmalarının somutlaşmasının kıymetine değinen Şentop, hükümet sisteminin de slogan seviyesinde tartışıldığını lisana getirdi.

Güçlendirilmiş parlamenter sistemde yürütmenin güçlendirildiğini vurgulayan Şentop, bu tartışmaları “Nasıl olursa olsun geriye dönelim.” bağlamından çıkartıp yeni anayasa tartışmasının amacı yapıp ileriye dönük tartışmaya çevrilmesi gerektiğini söyledi.

Şentop, “Bütünüyle yeni bir anayasa yapılmasına yönelik tartışmayı Türkiye’de genişleterek desteklememiz lazım. Önümüzdeki günlerde bu tartışmanın daha da ağırlaşacağını ümit ediyorum, istek ediyorum. Yalnızca birtakım slogan ve unsurlar seviyesinde bir tartışma, Türkiye’yi ileriye taşımaz.” sözlerini kullandı.

TBMM Lideri Mustafa Şentop, tartışmaların yapıldığı ortamın da kıymetli olduğunu, insanların birbirlerini anlamaya yönelik çaba içerisinde bulunmaları gerektiğini lisana getirdi.