Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle Fas’ta turizm gelirlerinde büyük bir düşüş yaşandı. Araba üretim tesislerinin çalışmaları da kısmi olarak askıya alındı. Bunların yanında salgın sebebiyle birçok kesimde uygulanan durdurmalar da ülkede ekonomik daralmayı kaçınılmaz kıldı.

AA muhabirine konuşan otoriteler, Fas’ın 2021 yılında da ekonomik külfetler çekeceği yorumunun yanında, ekonomik gelişmelerin olumlu istikamette olacağına dair umutlarını paylaştı.

Ekonomik dertler

Fas Siyaset Tahlili Enstitüsü’nde iktisat araştırmacısı Reşid Uraz, Fas ulusal iktisadı 2021 yılında Kovid-19 salgınının olumsuz tesirleriyle ekonomik külfetler yaşamaya devam edecek.” dedi.

Uraz ayrıyeten “Tahminlere nazaran, Kovid-19’un tesirleri 2021 ve 2022 yılında da devam edecek. 2023 yılında ve sonrasında ekonomik olağanlaşma olacak.” diye konuştu.

Kovid-19’un tesirlerini değerlendirmeye devam eden Uraz, “2021 yılında, bilhassa turizm, havacılık ve klasik sanatlar üzere neredeyse durmuş olan birtakım kesimler başkalarından daha fazla ziyan görecek. Mecburi bir formda kapalı kalan şirketlerin ekonomik sorunlara dayanamaması nedeniyle ülkede işsizlik oranları artacak.” tabirlerini kullandı.

Özel ve direkt yatırımlarda da daima bir düşüş olacağını söyleyen Uraz, devletin aldığı tedbirlere karşın, özel yatırım ve direkt yabancı yatırımın iyileştirilmesini garanti edemeyeceğine işaret etti.

Resmi istatistik kurumu Fas Yüksek Planlama Kurulu 14 Ocak’ta yaptığı açıklamada, 2020’de yüzde 7’lik daralma beklentisine karşılık 2021 yılında GSYH büyüme oranının yüzde 4,6’ya yükseleceği iddiasında bulundu.

Kurulun varsayımları, 2021 büyüme oranını yüzde 4,7 olarak belirleyen, enflasyon oranını da yüzde 1’in altına çeken Fas Merkez Bankasının beklentilerine yaklaşıyor.

Ülke iktisadında 2020 yılında kıymetli bir daralma beklentisine karşın, yüzde 10’un üzerinde bir daralma kaydetmesi beklenen dünya iktisadının tersine önemli bir gerileme düzeyine ulaşmadı.

Fas 15 Mart 2020’de, salgın sürecini yönetmek, salgının olumsuz tesirlerine karşı koymak ve krizin toplumsal yansımalarını hafifletmek için özel bir fon kurma kararı almıştı.

Büyüme, ekonomik daralmayı telafi edebilir

AA’ya konuşan milletvekili ve Temsilciler Meclisi Finans ve Ekonomik Kalkınma Komitesi üyesi Nevfel el-Nasıri, “Küresel ekonomik iyileşme senaryolarına nazaran, Fas, 2021’de yüzde 4,8’lik bir büyüme oranı kaydedecek.” diye konuştu.

Tıpkı vakitte bir iktisat araştırmacısı olan Nasıri, “Fas’ta 2021’de beklenen büyüme suratı, 2020’de ülke iktisadında yaşanan toplam daralmayı telafi edebilir.” dedi.

Geçtiğimiz yıl büyük bir sarsılmaya maruz kalan otelcilik ve turizm üzere kimi kesimler üzere birçok bölümün bu yıl toparlanma potansiyeli olabileceğini söyleyen Nasıri, tıpkı vakitte ziraat alanında da 2021 yılında olumlu gelişmeler olacağına işaret etti ve ziraî katma kıymette yüzde 11’lik bir artış beklendiğini söyledi.

“Narenciye üretiminde yüzde 29, zeytin üretiminde yüzde 14 artış yaşandığını söyleyen Nasıri, bu yükselişleri ülke iktisadına katkı sağlayacağını ve eski gücüne kavuşmaya yardımcı olacağını belirtti.

“Özellikle toplumsal sistemdeki dengesizlikleri giderecek ve ekonomiyi güçlendirecek sıhhat sigortasının yaygınlaşmasıyla 2021 yılı ülke için daha olumlu geçecek.” halinde konuşan Nasıri, 2021 yılında ülke çapında genel yatırım bedelinin toplam 25 milyar doları bulacağını söyledi.

Fas, 2020 yılının Mart ayından bu yana koronavirüsün yayılmasını engellemek için sert tedbirler aldı. Tedbirler kapsamında sokağa çıkma yasakları koyulmasının yanı sıra uçuşları da bulunuyordu.

Öncelikli evraklar

Öncelikli iktisat evrakları hakkında konuşan iktisat araştırmacısı Uraz, “En çok ziyan gören turizm dalına öncelik veriliyor, zira turizm dalı ülke iktisadı için en aktif bölüm olma özelliğini taşıyor.” dedi.

Devletin yerli ve yabancı yatırımcılara kâfi kurumsal teminatlar sağlamasının kıymetli bir nokta olduğuna dikkati çeken Uraz, iş gücü piyasasında ıslahatlar gerçekleştirmesi gerektiğini söyledi.

Kuzey Afrika ülkesinde tekrar öncelikli evraklar ortasında Kovid-19 aşılaması ön sıralara çıkıyor. Fas’ta 28 Ocak’ta, Çin “Sinopharm” ve İngiliz “AstraZeneca / Oxford” aşılarıyla Kovid-19’a ölümcül salgına karşı ulusal aşılama kampanyası başlatıldı.

Fas’ın satın aldığı iki milyon doz “AstraZeneca” 22 Ocak’ta ve 500 bin doz “Sinopharm” ise 27 Ocak’ta ülkeye ulaşmıştı.