Aşı terslerinin oranı yüzde 16, kararsızlar yüzde 23

Salgında yeni dorukları yaşadıkça varsayımı bitiş tarihi de giderek uzaklaşıyor. Toplumun %85’i, salgının 2021 yılında sona ermeyeceğini düşünüyor.

Günlük hadise sayılarında hiç görmediğimiz kadar yüksek düzeylere şahit oluyoruz. 17 Nisan prestiji ile 1 milyon kişi başına düşen (son 7 günlük ortalama) hadise sayımız yaklaşık 702, bu sayı Avrupa Birliği ülkeleri genelinde 341. Aşılama konusunda yol almış olan İngiltere’ye baktığımıza çok çarpıcı bir fotoğraf ile karşılaşıyoruz, tıpkı sayı orada 39! Burada çok değerli bir ayrıntısı da atlamamak gerek İngiltere’de tekrar 17 Nisan prestiji ile son 7 günde ortalama her 1000 şahıstan 14’ü test olmuş, Türkiye’de ise yaklaşık her 1000 bireyden 4’ü test olmuş. Yani İngiltere’de ülkemize kıyasla test yapma oranı 3 katından daha fazla olmasına karşın olay yoğunluğu 18 kat daha az. (Kaynak: www.ourworldindata.org)

Bu durumun altında iki temel neden var; İngiltere’de kasım ayından beri (Noel periyodunda dahi gevşetilmeden) uygulanan sıkı önlemler ve yürütülen büyük aşılama kampanyası. İngiltere, yetişkin nüfusunun yarısından fazlasını aşılamayı başarmış durumda.

Tam da bu noktada aşı konusuna geliyoruz. Aralık 2020’de aşılama şimdi başlamamışken toplumda aşıya dair soru işaretleri vardı. Aşı yaptırmam diyen bir 4’te 1’lik kesim mevcuttu, 3’te 1’i ise kararsızdı. Aşı yaptırırım diyenler %44 oranındaydı. Aylar ilerleyip salgın maalesef olumsuz manada seyir değiştirince paralelinde bu tablo da değişti. Geldiğimiz noktada artık her 10 şahıstan 6’sı aşı yaptırırım diyor. Lakin hâlâ %16’lık bir aşı aksisi ve %23’lük bir kararsız kitle mevcut. Bu iki küme toplamda her 10 şahıstan 4’ü ediyor ki hiç azımsanacak bir oran değil. Aşı sorusu ebeveynlere sorulduğunda, 18 yaşından küçük çocuğuna aşı yaptırma konusunda da (biraz daha negatif olmakla birlikte) çok farklı bir bakış yok. %57 çocuğu için de aşıya olumlu bakarken, %23 olumsuz bakıyor, %22 ise kararsız.

Bakış açısında olumlu istikamette ilerlediğimizi söylemeliyiz. Ocak ayı sonundan bu yana, etrafındakilere aşıya dair olumsuz telkinde bulunanların oranı azalırken olumlu telkinde bulunanların oranı yükseldi. Lakin vatandaşların yarısından fazlası bu mevzuda birbirilerine telkinde bulunmamayı tercih ediyorlar. Yani bunun herkesin kendi vermesi gereken bir karar olduğunu düşünenler çoğunlukta. Daha evvelki araştırmalarımızda önderlerin, uzmanların, kanaat başkanlarının örnek olmasının beklendiğini tespit etmiştik.

Son devirde medyada aşı sırası gelen her 4 bireyden 1’inin aşı olmadığını okuyoruz. Bizim araştırma sonuçlarımız ile de paralel bir oran. Bu durum, olay sayılarını denetim altına almak ve toplumsal bağışıklığa ulaşma yolunda değerli bir mahzur teşkil ediyor. Aşı konusunda bilgilendirme değerli. Sıhhat Bakanlığı’nın aşı takvimine dair kâfi bilgilendirme yaptığını düşünenlerin oranı bu türlü düşünmeyenlerden yüksek. Lakin her 3 vatandaştan 1’inin bilgilendirmeyi kâfi bulmadığını atlamamak lazım. Bu, otoritelerin dikkate alması gereken, azımsanmayacak bir oran. Daha faal bilgilendirmeye dair yeni aksiyonlar gerekli.

Bu savaşta muvaffakiyet formülü çok karışık değil, gerek devlet olarak gerekse bireyler olarak önlem alacağız (ki önlemleri sıkılaştırdık) ve ağır bir formda aşılamayı devam ettireceğiz.

Yılın başında salgının 2021 yılı içinde denetim altına alınacağı görüşü, yerini daha ileri bir tarihe bıraktı

Sene sonunda vatandaşlara Türkiye’de salgının ne vakit denetim altına alınacağını sorduğumuzda %59’u 2021 yılı içinde bunun sona ereceğini varsayım ettiğini tabir etmişti. Yalnızca toplumun 3’te 1’i (%31), salgının 2021’den ileri bir tarihte sonlanacağını düşünüyordu. Ortadan geçen vakit bu beklentilerini değiştirmiş. Bugün birebir soruyu yönelttiğimizde, toplumun yalnızca %17’si salgının bu sene içinde biteceğini düşünüyor, çoğunluğun (%69) beklentisi daha karamsar. Hem olay sayıları hem de aşılamanın gidişatı iyimser beklentileri zayıflatmış diyebiliriz.

Şimdi aşı yaptırmamış bireyler ortasında aşı yaptıracağını beyan edenler %61 düzeyinde

Soru: Koronavirüs aşısı yaptırma eğiliminizi belirtir misiniz?

Koronavirüs Salgını ve Toplum araştırmamızda, kamuoyunun aşı yaptırma eğilimini ekim sonundan bu yana takip ediyoruz. O periyotta aşı yaptıracağını beyan edenleri oranı %52 idi, lakin aşı aykırısı haberlere maruz kaldıkça %39’lara kadar düşmüştü. Aşı yaptırmayı planlayanları yıl sonunda %44 düzeyinde kapatmıştık. Aşılama başladıktan sonra aşı yaptırma eğiliminin daha arttığını söylemek mümkün. Bugün, şimdi aşı yaptırmayanlara aşı yaptırıp yaptırmayacaklarını sorduğumuzda %61’i yaptırmayı düşündüğünü tabir ediyor. Aşıyı reddedenlerin oranı ise %16’lara kadar gerilemiş, lakin hâlâ kararsızların oranı hayli yüksek (%23).Ülkemizde aşılamanın başlamasından bu yana 3 ay geçmiş olmasına karşın toplumun bir kesitinde bu bahis netlik kazanmamış gözüküyor.

Yakın etrafına aşı yaptırmalarını önerenlerin oranı yılın başından bu yana 6 puan arttı

Soru: Siz yakın etrafınıza aşı yaptırıp yaptırmamaları konusunda bir teklifte bulunuyor musunuz?

Araştırma kapsamında, bireylere yakın etraflarına aşı yaptırmalarını önerip önermediklerini soruyoruz. Buna nazaran yakınlarına aşı olmalarını tavsiye edenlerin oranı %44. Ocak sonunda bu oran %38 düzeyinde idi. Aşı tersi olanların oranı ise epeyce düşük. Yalnızca %4 etrafına aşı yaptırmamaları gerektiğini söylüyor. Daha büyük bir çoğunluk ise bu bahiste daha tarafsız bir tavır sergiliyor ve aşıyı teşvik eden yahut karşı çıkan rastgele bir yönlendirme yapmıyor.

Ebeveynlerin yarısından biraz fazlası, 18 yaşından küçük çocuklarına, koronavirüs aşı yaptırabileceğini beyan ediyor

Soru: Koronavirüs aşısının 18 yaşından küçük çocuklara uygulanmasının sıhhat otoriterleri tarafından onaylanması durumunda, çocuğunuza aşı yaptırmakla ilgili ekrandaki seçeneklerden hangisi sizin görüşünüzü en iyi yansıtır?

Şu anda ülkemizde uygulanan Kovid-19 aşısı 18 yaş ve üzeri bireylere uygulanıyor. Dünyada ise 16-17 yaşındaki gençlere uygulanması onaylanmış tek bir Kovid aşısı bulunuyor. Aşıların  hiçbiri 16 yaşından küçük çocuklara uygulanamıyor. Ebeveynlere, aşının 18 yaşından küçük çocuklara uygulanmasının sıhhat otoriterlerince onaylanması durumunda çocuklarına aşı yaptırıp yaptırmayacaklarını sorduk. Buna nazaran %54 çocuğuna koronavirüs aşısı yaptırabileceğini beyan ediyor. Ebeveynlerin 4’te 1’i çocuğuna aşı yaptırmaya sıcak bakmıyor.

Her 3 şahıstan birisi aşı takvimi konusunda bilgilendirmeyi kâfi bulmuyor

Soru: Sizce Sıhhat Bakanlığı, ülkemizde koronavirüse karşı uygulanacak aşıya ait ülkemizin aşı takvimi konusunda, yani farklı yaş ve risk kümelerinden vatandaşların ne vakit aşılanacağına dair kâfi bilgilendirme yapıyor mu?

Sıhhat Bakanlığı’nın ülkemizin koronavirüs aşı takvimi konusunda kâfi bilgilendirme yaptığını düşünenlerin oranı (%46), düşünmeyenlerden (%36) yüksek, lakin toplumun yalnızca yarısının bu bahiste olumlu bir kıymetlendirme yaptığını görüyoruz. Toplumun bu mevzudaki soru işaretlerinin giderilmesine gereksinim olduğunu söylenebilir.

Koronavirüs Salgını ve Toplum: Genel Kamuoyu Araştırması 9 – 12 NİSAN 2021