Endüstriyel kenevir üretimi artmaya devam ediyor. 2023 yılı sonunda 1 milyon ton ulusal tohum rezervine ulaşılması bekleniyor. Yeni Iktisat Programı’nın da (YEP) tarım gayeleri ortasında ‘kenevir üretimi’ ile ilgili ataklar yapılması yer alıyor. YEP’e nazaran, 2023 Aralık’a kadar kenevir, tıbbi/aromatik eserler başta olmak üzere katma kıymeti ve stratejik kıymeti yüksek ziraî faaliyetlere yönelik çalışmalar yapılacak. Böylelikle kırsal alanda refah yükseltilecek. Bu çalışmaları takip eden uzmanlar, kenevirin bilhassa ilaç ham hususu olarak kullanımına yönelik yasal düzenlemenin yapılmasıyla hem bu alandaki ziraî üretimin, hem de endüstrinin katma bedelinin artacağı görüşünde.

Mevzuat gerek

Yozgat Bozok Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Kenevir Araştırma Projesi Koordinatörü Prof. Dr. Güngör Yılmaz, 2020 Ocak prestijiyle ihtisas üniversitesi olduklarını belirtti. Yılmaz, “Mevzuat, yasal düzenlemeye gereksinim var. Onun için mevzuat araştırma kümesi oluşturduk” dedi. Yılmaz, şöyle devam etti: “Dünyada medikal kenevir ve ilaç bölümü çok süratli büyüyor. Türkiye’de ise tohum, lif ve sapı için üretilebiliyor, ancak yaprak ve çiçeklerin kullanılması yasak. Halbuki ilaç bölümünde yaprak ve çiçekler kullanılıyor onun önünün açılması lazım.”

Yozgat Bozok Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Karadağ da kenevirle ilgili 21 proje geliştirdiklerini belirterek, “Kenevirden biyoetanol üretimi, asfaltta kenevir kullanılması projelerimiz var. Medikal kenevirle ilgili yasal düzenleme yapılırsa iktisada katkısı birinci etapta 1-2 milyar dolar olur.”

Talaştan izolasyon

Ketene Bitkisel Üretim Genel Müdürü Murat Kocaballı, “Endüstriyel eserlerde denemeler yapıyoruz. Kenevir talaşından izolasyon denemesi yaptık. Havza OSB’de bir yer tahsis edildi, hibe aldık. 2021’de 5 milyon liralık kenevir sürece tesisini faaliyete almayı hedefliyoruz. İleride tam entegre bir tesis yapmak istiyoruz” diye konuştu. Amasya Gümüşhacıköy İp, Sicim, Urgan Küçük Sanat Kooperatifi Lideri Ümit Yetişir, “3 bin dekara yakın alanda hasada başladık. Ekim alanında çalışanlar için takviye bekliyoruz. İplik fabrikamız tadilattaydı, en kısa müddette faaliyete geçecek” dedi.

Yatırımcı ilgisi yüksek

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç, keneviri pahalandırmak için birçok sanayi kolunda kullanılması gerektiğini söyledi. Aytaç, “YEP’te yer alması da kenevir çalışmalarının devamının geleceğine işaret. Yatırımcıların ilgisi yüksek” diye konuştu.

Aytaç, şöyle anlattı: “Lifle sapı ayıran bir makine geliştirildi. İş gücü ve maliyet azalacak. Kenevirin besin ve yem emelli kullanımı için bir proje başlattık. Narlı ve Vezir cinsleri için 2021 Mart ayında tescil kararı çıkacak. İki cins üzerinde daha çalışıyoruz.” Aytaç, TAGEM’e kenevir saplı sulama borularıyla ilgili bir proje gönderdiklerini de söyledi.