İstanbul’da 2-3 Aralık 2021 tarihlerinde T.C. Sıhhat Bakanlığı ve Birleşik Krallık Büyükelçiliği mesken sahipliğinde gerçekleştirilen ve Birleşik Krallık’ın önde gelen sıhhat turizm acentelerini, sigorta şirketlerini ve sıhhat kurumlarını İstanbul’da buluşturmayı amaçlayan Birleşik Krallık-Türkiye Sıhhat İş Forumu’na hem Türkiye’den, hem de İngiltere’den üst seviye sıhhat yetkilileri ve hekimler ile bilim insanları katıldı. Forum’da Türkiye’nin dijital sıhhat altyapısı ile ilgili sunum gerçekleştiren Sıhhat Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, Demirören Haber Ajansı’na kıymetli açıklamalarda bulundu. Dr. Birinci, sıhhatte dijitalleşme alanında Türkiye’nin ne durumda olduğunu dünyada pek çok ülkenin bildiğini kaydederek “Çok uzun soluklu bir çalışmanın sonucunda, 7 yıl üzere önemli bir çalışma devrinin akabinde, dünyadaki en iyi dijitalleşmiş Sıhhat Bakanlığı haline geldik. Data ile yönetme kültürünün en çok oturduğu bakanlıklardan birisi biziz. İngilizler’in de (bu oturumda) ‘Gelin bunu bize de anlatın. Ben bir İngiliz olarak biraz utandım burada’ demesinin sebebi de bu. Zira onlar yıllardır milyarlarca Sterlin para harcıyorlar bu projelere ve misal altyapılara, lakin şimdi tam entegre, bütün yapının birlikte çalışabildiği, vatandaşla tabibin, sıhhat tesisi yöneticisinin her türlü kendine ilişkin veriyi bulup karar verebildiği bir altyapıya sahip değiller” dedi.

“İNGİLTERE DIŞINDA AB ÜLKELERİ VE ETRAF COĞRAFYALARDAN DA TALEP YOĞUN”

Bu sistemlerde yalnızca şahsî sıhhat bilgisi tutulmadığını, aslında bir sıhhat kurumunun işini iyi yapıp yapmadığının da ölçülebildiğini anlatan Dr. Birinci, “Hastaların bekleme müddetlerini ölçebiliyorsunuz, ameliyat yahut süreç maliyetlerini, o kurumun hangi hastalıkları tedavi edip hangilerini edemediğini ve hastanın oradan sonra kaç gün içinde diğer bir kuruma başvurduğunu görüyorsunuz. Aslında bir hastanın diğer bir kuruma başvurması, o kurum için bir kayıp. Hasta demek ki orada beklentilerini alamamış. Bütün bunları, bu dataların hepsini idarecilerinize de gösterebiliyorsunuz. Bizim sıhhatte dönüşümde bu kadar kısa müddette kat ettiğimiz aranın ve harcadığımız paraya nazaran inanılmaz bir dijitalleşmeye sahip olmamızı başka ülkeler de hem merak ediyorlar, hem de bunu kendi ülkelerine nasıl transfer edebileceklerini soruyorlar. Avrupa Birliği ülkelerinden de talepler var, Batı ülkelerinden de, örneğin İngiltere onların başında yer alıyor. Bize kesinlikle gelin, anlatın bu süreci nasıl elde ettiğinizi, bilmek istiyoruz diye. Lakin gönül coğrafyamızdaki gelişmekte olan ülkelerden de çok fazla ziyaret alıyoruz bu konuda” halinde konuştu.

EN BEĞENİLEN UYGULAMA e-NABIZ

Dijital sıhhat altyapılarından en çok e-Nabız’ın merak edildiğini ve talep gördüğünü vurgulayan Dr. Birinci, “En çok e-Nabız dikkat çekiyor, Teleradyoloji projesi dikkat çekiyor. Bir de Karar Dayanak Sistemimiz (KDS) talep görüyor. KDS dünyada bilinen milletlerarası büyük paralar verilip alınan sistemlerden de değil. Bunlar büsbütün Türkiye’de geliştirilmiş, ancak dünyada bilinen uygulamalardan çok daha yetenekli uygulamalar. Hepsini Türk çocuklar yaptı, Türk mühendisler geliştirdi ve dünyanın birçok yerine de satmaya başladılar” dedi.

DİJİTAL SIHHAT ALTYAPISININ KÜTÜPHANESİ

e-Nabız’ın ferdî sıhhat sistemi olarak algılandığını ancak e-Nabız aslında tüm bu altyapının yaslandığı büyük bir kütüphane olduğuna dikkat çeken Bakan Yardımcısı Dr. Birinci, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Evet vatandaşa, tabibe sıhhat bilgilerini sunuyor lakin o sıhhat hizmetinin ne etmenlerle, hangi vakitte elde edildiğini, bütün sistem, kaydettiği için siz o sürecin üzerinden aldığınız verilerle, hastanedeki bekleme müddetlerine dahi müdahale edebiliyorsunuz. Hastanın memnuniyetini, hangi doktordan / kurumdan mutlu kalmış, hangi vilayette ya da kurumda memnuniyet daha yüksek (ya da düşük), hangi ameliyatlarda randıman daha iyi, hastanın 10 gün içinde diğer kuruma gitme oranı hangisinde daha düşük, hastanın kurum değiştirmesi daha düşük vb, bunların hepsine ulaşabiliyorsunuz. Örneğin hasta bir acile başvurduktan sonraki 24 saat içinde öbür bir acile gitmişse, bu kurumun acil hizmetlerinin aktif olmadığını ortaya koyuyor. Bunların her biri aslında idarenin elini güçlendiren araçlar. Bunu gördükçe daha çok şaşırıyorlar.”

e-NABIZ KULLANIMINDA BAYANLAR BAŞKAN

Bugün 56 milyon kullanıcıya ulaşan e-Nabız platformunda bayanların liderliği elinde tuttuğunu belirten Dr. Birinci, “Tabloya baktığımızda, e-Nabız’ı en çok bayanların kullandığını görüyoruz yüzde 57 oranla. Natürel ki bilhassa annelerin çocuklarına dair sıhhat datalarıyla daha çok ilgilenmeleri bunda etken. Bizim de sıhhat okuryazarlığını teşvik etmek için, anne üzere, ailenin en değerli ögelerinden biri vasıtasıyla sıhhat okur müellifliğini konutlara sokmamamız ve çok daha öbür sonuçlar elde etme talihimiz olacak bu vesile ile” dedi.

“NEYİM VAR” İLE 2 AYDA 10 MİLYON KİŞİ HAKİKAT BRANŞTAN RANDEVU ALDI

Geçtiğimiz Eylül ayının sonunda hizmete giren yeni dijital sıhhat platformu “Neyim Var” uygulamasında da 2 ay içinde 10 milyon kullanıcıya ulaşıldığını vurgulayan Dr. Birinci, bu uygulama sayesinde bilhassa yanlış branştan randevu alınmasının önüne geçilmesini, böylelikle sıhhat sisteminin her açıdan daha tesirli kullanımının sağlanacağını belirtti. Dr. Birinci, dünyada her 100 şahıstan 6’sının doktora gitmek için yanlış branştan randevu aldığını söyleyerek “Bu, dünyada da bu türlü Türkiye’de de benzeri durumda. Vatandaşlar aslında hastalığının hangi branşlar tarafından tedavi edileceğini çok bilemiyor. Türkiye’de ortalama günde 2 milyon civarında poliklinik muayenesi yapılıyor. Yani günde 120 bin kişi, yanlış branşa başvuruyor. MHRS’den yahut e-Nabız uygulaması üzerinden randevu alırken ‘Neyim Var’ ile kişinin şikayetleri sorgulanarak yönlendirme sağlanabiliyor. Uygulamaya isterseniz şikayetlerinizi yazabiliyorsunuz, uygulama üzerindeki soruların yönlendirmesiyle hasta yavaş yavaş hangi branşa gitmesi gerektiği -hatta birinci başta hastanın gitmek istediği branş da soruluyor- branş öneriliyor. Tahminen aslında o hastanın 1’nci basamak sıhhat kurumuna (aile hekimliğine) gitmesi kâfi olacak. Hastanede büyük bir ıstırap yaşamadan aile hekimliğinde çözebileceği bir sorunu var” diye konuştu.

“DÜNYADA DA BENZERLERİ VAR FAKAT ALTINDA e-NABIZ SİSTEMİ YOK”

Dünyada da benzeri uygulamaların olduğunu ancak hiçbirinin art planında e-Nabız üzere büyük bir sistem yer almadığı için, hastanın var olan hastalıklarıyla da alakalı algoritmalar üretemediğine işaret eden Dr. Birinci, kelamlarını şöyle tamamladı: “Biz hastaya, kendisi ile misal şikayetleri olan 5 tane mümkün tanıyı daha gösteriyoruz bu sistemde. Dünyada da benzeri şeyleri yapan uygulamalar var fakat Neyim Var, ‘hastanın kendi hastalıklarını da bilerek’ (onun şikayetinin neyle bağlantılı olduğu, var olan hastalığına nazaran de değişiyor zira. Birebir şikayetlerde bile farklı teşhisler konabiliyor) farklı branşlar önerebiliyor. Şu anda 10 milyon kişi, sistemi deneyimlemiş. Oradan bir kısmı teşhis almış ve o tanıya nazaran hastaneye gitmişler. Bizim uygulamamızın Batı ülkelerindeki benzerlerinden daha hoş bir tarafı var, yapay zekanın şahsa sorduğu sorulara verdiği yanıtı, tabibe de gösteriyoruz. Tabip de hastaya gerçek tanıyı koyduğu vakit, o teşhis da sistemin içine giriyor. Böylelikle yapay zekanın da tabipten öğrenmesini sağlıyor ve doğruluk oranı yükselen bir yapı haline geliyor. Hastane başvurusu gerektiren şikayetlerin yüzde 85’ine şu anda sistem teşhis koyabilecek durumda. Yani müracaatların yüzde 85’i bu teşhisleri alıyor. Bizim gayemiz 1100 civarında tanıya çıkabilmek. Bunu yaptığımızda doktorlarımız hakikaten çok rahatlayacak. Hastalarımızın da bir birden fazla panikle hastaneye gitmek durumunda kalmayacak, boşuna acillere başvurmayacak. Ya da tam aksine, acil olan hadiseler vakit kaybetmeden acile gidecek; sistem önerecek, ambulans çağır diyebilecek.”