CHP İstanbul Milletvekili ve anayasa hukuku profesörü İbrahim Özden Kaboğlu, ‘İnsan Hakları Hareket Planı’na ait Milliyet’e değerlendirmelerde bulundu:

UNUTTURMA TEŞEBBÜSÜ: Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan İnsan Hakları Hareket Planı, güçlendirilmiş parlamenter rejim amacını örtme ve unutturma teşebbüsüdür. 2 Mart’ta AKP’nin, bu keyfî ve otoriter hukuksuzluk sisteminin bekası ismine vakit zaman yaptığı göstermelik ve gündem değiştirici ıslahat çıkışlarına, açıklanan, ‘İnsan Hakları Hareket Planı’ ile bir yenisi eklendi. Gerçekte, şahsen Cumhurbaşkanı, yaptığı açıklamalar ve verdiği talimatlarla; masumiyet karinesinden adil yargılanma hakkına, söz özgürlüğünden toplanma özgürlüğüne, kanun önünde eşitlik prensibinden kişi hürriyeti ve güvenliği hakkına kadar, sayısız insan hakkı ihlalinin baş müsebbibidir.

PERDELEME GAYRETİ: Hal böyleyken kendi istedikleri tarafta değiştirilen Anayasa’yı dahi daima olarak ihlal edenler; insan haklarına hürmet için Anayasa’ya ve milletlerarası insan hakları kontratlarına uymak biçimindeki kolay adımı atmak yerine; insan haklarını, yeniden bir algı idaresi aracına dönüştürme ve parti başkanlığı yoluyla kurulan tek kişi idaresine karşı güçlendirilmiş parlamenter sistem ekseninde oluşan siyasi muhalefeti perdeleme gayretindedirler.

FONKSİYONSUZ KILINMIŞTIR: 1921 Teşkilat-i Esasiye Kanunu (TEK), ‘devlet anayasa ile doğar ve anayasa ile yaşar’ olgusunu yansıtan özgün bir metin ve süreci yansıtır. 2021 için öncelikle şu olgu ve acı gerçek kaydedilmeli: Cumhuriyeti, TBMM ve hükümeti kurdu; lakin bugün Türkiye hükümetsiz olduğu üzere Meclis de fonksiyonsuz kılınmıştır. Bu nedenle, demokratik anayasa arayışı yasal olduğu üzere, 1920 ve 1921 mirasına hürmetin bir gereğidir.

‘1921 ANAYASASI RUHU’: AKP Genel Başkanı’nın yeni anayasa çıkışı akabinde, ‘1921 Anayasası ruhu’ söylemi ile ortaya atılan görüşler, 100. Yılında 1921 Anayasası üzerine tartışma ekseninin emel dışına kaydırma vesilesi olarak görülmüştür. Laikliği sorgulayıcı ve federasyon çağrışımlı görüşler, anayasal mirasa yabancı olmanın göstergesi olup, bütün demokratik istikrar ve kontrol düzeneklerini yok eden, ‘15 Temmuz Anayasası’nı yasal kılma ve 1921 Anayasası’nı kendi bekalarına alet etme uğraşıdır. Unutulmamalıdır ki 1921 Anayasası, kurtuluşun ve kuruluşun Meclis ve anayasa ile yürütüldüğü, ulusal egemenliğin özgün bir yansıması olup, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel taşıdır. Bir ‘en’ler ve ‘ilk’ler anayasasıdır: ‘En’ demokratik, metin olarak ‘en’ kısa, uygulama süreci olarak da ‘en’ kısa.