Seray Şahinler – Türkiye’nin en esaslı sanat mecmuası Milliyet Sanat, 49. yılında özel ve manalı bir standa konut sahipliği yapıyor. Fotoğraf sanatkarı Ali Kabaş’ın etraf değişikliğine ve tabiata verilen ziyana dikkat çektiği yeni standı “Yabani/Untamed” 10 Ağustos’ta ziyarete açılıyor. Daha evvel İstanbul’da izleyiciyle buluşan standın yeni durağı Cunda… Ayvalık Ayazması’nda düzenlenen stantta Kabaş, insanın eliyle değişen ve dönüşen tabiatın bugün geldiği noktaya bütün çıplaklığıyla ışık tutuyor. Sanatkarın Türkiye’nin Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında, insan müdahalesi olmayan doğal alanları paramotoruyla uçarak fotoğrafladığı kareler epey çarpıcı. El değmemiş alanların keşfine çıkan sanatçı kıyı bölgelerine yönelerek bilhassa karadan ve denizden ulaşımın mümkün olmadığı ve kurtarılmanın sıkıntı olduğu bölgeleri kayıt altına alıyor. Sabiha Kurtulmuş küratörlüğündeki stant 15 Ağustos’a kadar ziyarete açık olacak. İklim krizinin sonuçlarını en ağır formda yaşadığımız periyotta manasını pekiştiren sergiyi Ali Kabaş ve Sabiha Kurtulmuş’tan dinledik.

 “Yabani” standı nasıl yola çıktı?

2003’ten beri paramotorumla İstanbul kıyılarında arkadaşlarımla birlikte daima uçuyorum. İstanbul’da rüzgâr daha çok poyraz estiği için de Karadeniz kıyı uzunluğunu tercih ediyoruz. Üzerinden sıklıkla uçtuğumuz uzun bir kıyı bölgesi var ki, her geçişimde İstanbul’a yakın olmasına karşın şimdi insan ve araç görmemiş olmamıza bir defa daha şaşırır, “Demek ki ulaşımın yasak yahut güç olduğu bir bölge” diye düşünürüm. O bölgenin dışında kalan yerlerin tümü, madenler, inşaatlar ve yerleşim alanları tarafından işgal edilip, çoktan alışılmış hallerini yitirmiş durumda. 2016’da o bölgenin havadan etkileyici bir fotoğrafını çektikten sonra “Cennet ülkemizde sanki bunun üzere el değmemiş öbür nereler var?” diye merak ederek araştırmaya koyuldum. Kıyı bölgelerine odaklandım. İki yılı geçen bir müddette araştırmalarım ve yerinde tespitlerim sonucunda Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında aradığım özellikte bölgeler buldum. Her gidişimde hava kurallarından ötürü uçmak mümkün olmadığından, farklı vakitlerde tekrar gittim. Karadan ve denizden ulaşımın mümkün olmadığı bölgelerde uçarken, motorum durursa kurtarılmanın çok güç olacağı noktalara inmeyi göze alıp riskli uçuşlar yaptım.

Türkiye’nin Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında, insan müdahalesi olmayan doğal alanları fotoğrafladınız. Bu fotoğraflar bir bütün olarak baktığımızda ne söylüyor?

Bence “bizi rahat bırakın” diyorlar. Tahminen de fotoğrafını çektiğim birçok yeri bu yangınlardan sonra tekrar tıpkı halde fotoğraflayamayacağım, bu nitekim çok üzücü. Türkiye sahiden bir cennet ve bizim bu cennete gözümüz üzere bakmamız lazım. Doğayı kaybettiğiniz vakit geri gelmiyor yahut çok uzun vakitte geri geliyor. Bu nedenle her kazmayı vururken bir değil bin defa düşünmek gerekiyor. Ülkemizi ve dünyayı, istikrarını bozmadan, güzellikleriyle müdafaamız gerekiyor.

Fotoğraflar tabiatın rahat bırakıldığı vakit oluşturduğu doğal zenginliği de ortaya koyuyor. Sizin bir fotoğraf sanatkarı olarak etraf ve tabiat, iklim mevzularındaki hassasiyetleriniz neler?

Bilhassa son yüzyılda endüstrinin gelişmesi ve tüketimin pompalanması ile dünyadaki tüm kaynakları büyük bir süratle tüketiyoruz. Ben on yaşındayken dünya nüfusu yaklaşık 3,5 milyardı bugün dünya nüfusu 8 milyara yaklaştı. Bu demektir ki, bu nüfus artış suratı ile torunum 40 yaşına geldiğinde nüfus 16 milyar olacak. Bu dünya bu nüfusu kaldırabilir mi? Bu türlü hoyratça tüketmeye devam edersek mümkün değil. Ben istiyorum ki, benim girdiğim, serinlediğim Ege Denizi’ne benim çocuklarım, torunlarım da girsin, benim yürüyebildiğim o hoş ormanlarda onlar da yürüyebilsin, spor yapsın. Bu türlü giderse bizden sonraki kuşaklar havaya, suya, yeşile ulaşmada çok zorlanacaklar.

Yangın, sel, müsilaj üzere birçok felaketin olduğu devirde bu standın manası da pekişiyor. Bu noktada standın kelamı, iletisi, daveti ne olur?

Bu stant fikri oluştuğu vakit Türkiye’de son günlerde yaşadığımız birçok felaket yaşanmamıştı fakat geliyorum diyordu. İnsanoğlu dünyaya verdiği ziyanı önümüzdeki periyotta tıpkı süratle devam ettirirse çocuklarımıza torunlarımıza nitekim yaşayacak bir dünya bırakamayacağız. Hatırlarsanız pandeminin başladığı birinci vakitlerde, meskenlerde oturduğumuz ve az tükettiğimiz için tabiat tekrar kendine gelmeye başlamıştı, Bir-iki aylık bir orta bile tabiata nefes aldırmıştı. Kanun koyucular, STK’lar, özel kesim ve olağan ki bireyler önümüzdeki periyotta üzerlerine düşeni yapmalı lakin kâğıt üstünde göstermelik değil hakikaten yapmalı. Tüm kısa vadeli yararlar bizi geleceğimizden kopartıyor. Bence bu standın kelamı, “Doğaya karşın değil tabiat ile birlikte yaşamayı öğrenmeliyiz”…

Fotoğrafın en gerçekçi hali

“Yabani” standı bugün tabiat üzerine düşündüğümüz süreçte ne söz ediyor sizce?

“Yabani” standının içeriği çağdaş sanatın, sanatkarların ve hassas insanların hiç değişmeyen konusu. Gerek bienaller gerekse birçok farklı projede sanatkarlar, antropozene, dünyanın geri dönülemez biçimde değişime uğramasına dikkat çekmeye çalışıyor. Ali Kabaş da çok farklı bir halde gökyüzünden yeryüzüne insanın ulaşamadığı ve bozamadığı doğal hoşlukları bize sunuyor. Hepimiz günlerdir uyumuyoruz. Ormanlarımızı, canlılarımızı, hayat alanlarımızı yangına teslim ettik. İklim değişikliği tüm dünyanın konusu ve bir an evvel en yanlışsız tedbirlerin alınması ve tabiatın korunması gerekiyor.

Tabiat, etraf, iklim bahislerine dikkat çekme noktasında fotoğrafın gücü nedir?

Fotoğrafın anı yakalayıp bize direkt sunma gücü var. Tekrar “Yabani” standının üzerinden gidersek, tabiatın, yeşil alanların, dünyamızdaki hoşlukların değerini bize gerçekçi bir halde sunabilmesi açısından çok değerli. İyi ve hoşu renkleriyle sunmasının yanında şu an içinden geçtiğimiz doğal afetleri de tüm gerçekliğiyle bize yansıtmada da gücü çok kuvvetli.