Bir olay yahut durumdan öteki bir olay yahut duruma yönelme sırasında karşımıza çıkan istenmeyen yahut beklenmeyen durumların sorun olarak tanımlandığını belirten Seda Aydoğdu, “Problemler hem günlük hayatımızda hem de akademik yaşantı içerisinde sık sık karşılaşılan bir durumdur. Oyuncağı ulaşamadığı bir yerde olduğu için alamayan bir çocuk için sorunken çözülmeyi bekleyen matematik soruları da bir sorundur. Her yaşın, her bilişsel seviyenin kendine özel sorunları mevcuttur. Sorunları aştıkça gelişimimizi sürdürür bir sonraki basamağa geçiş yapmış oluruz” sözlerini kullandı. 

Çocuğun sorun çözme maharetleri geliştirilmeli

Çocuklarda sorun çözme davranışının çok küçük yaşlarda başladığını aktaran Seda Aydoğdu, çocuğun bireyselleşmesiyle yani kendi başına hareket edebilmesiyle birlikte bu özelliğinin başladığı belirtti. 

Her devir için sorunların farklı formda ortaya çıktığını belirten Seda Aydoğdu, “Çevresini keşfetmeye başlayan çocuğun karşılaştığı sorunlar, kendi hayat hüneriyle hudutlu olabilmektedir. Biberonuna ulaşıp su içmek, kaldırıma adım atıp çıkabilmek üzere davranış kalıplarını içerir. Okul öncesi periyot içerisinde olan çocuklar soyut niyet hünerine şimdi sahip olamadıkları için somut kavramlar üzerinden, uygulamalı ve oyun içerikli davranış kazanma ve sorun çözme hünerleri kazanabilmektedirler. Çocuğun fizikî, bilişsel, toplumsal ve davranışsal gelişimine uygun halde sorun çözme maharetleri de geliştirilmelidir” diye konuştu.

Benlik algısı, sorun çözmeyle gelişiyor

Erken çocukluk devrinde oyun oynarken karşılaştığı sorunları çözmeye başlayan çocuğun benlik algısının da gelişmeye başladığını hatırlatan Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, bilhassa tahlile giden alternatiflerin belirlenmesi ve tahlile giden yollar için stratejilerin geliştirilmesinin akademik muvaffakiyet içinde güçlü yatırımlar olduğunun ilerleyen süreçte görüleceğini vurguladı.

Sorun çözme yaratıcı düşünme sürecini tetikler

Ayrıyeten karşılaşılan sorunlar çerçevesinde çocuğun kendisini, istek ve taleplerini çok daha iyi tanımaya başladığını söz eden Seda Aydoğdu, şunları söyledi:

“Problemle karşılaşan çocuk; sorunu çözmek için neler yapabileceğini, hangi yollardan çözebileceğine yönelik stratejileri oluşturur ve yaratıcı düşünme süreçleri tetiklenmeye başlar. Ayrıyeten çocuk sorunun tahlil yolunda karşı tarafı dinlemeyi, başkalarının istek ve taleplerini kendi istek ve talepleriyle karşılaştırmayı ve tahlil stratejilerini bu yolda oluşturmayı deneyimleyerek öğrenir. Olaylara yahut problemlere daha dışarıdan bakmayı da süreç içerisinde öğrenir.”

Yapılandırılmış etkinliklerle sorun çözme öğretiliyor

Okul öncesi periyot için uzmanlar tarafından yapılandırılmış etkinlikler ile çocuğun karşılaştığı sorunları fark etmesi, tahlil stratejilerini oluşturması ve kendisi için en iyi olanı seçip uygulamaya başlaması ile sorun çözme marifetleri gelişmeye başlayacağını tabir eden Seda Aydoğdu, temel bakım veren şahısların çocukla yapılandırılmış yahut yarı yapılandırılmış etkinlikler yapmasının; yetişkinler için de çocuğun his, niyet, davranış üçlüsünü tanımasını sağlayacağını vurguladı. 

Seda Aydoğdu şunları söyledi: “Böylece ebeveynlerin çocuklarıyla olan bağları pekişmiş olur. Çocuk sorunu çözmek için uğraşırken, anne-baba onu izlerken, çocuğun bilişsel süreçlerine hakim olur ve süreci daha hızlandırabilir yahut daha pratik hale getirebilirler. Sorun çözme hünerlerinde her vakit üzerinde durduğumuz en kıymetli nokta; yıkıcı yollar yerine yapan yollardan geçerek tahlile ulaşılmasıdır.”

Ebevenyler için çok kıymetli tavsiyeler

Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, okul öncesi devirde olan çocuklar bir sorun ile karşılaştığında, ailenin sorun tazeyken çocukla bağlantı kurması gerektiğini belirterek tavsiyelerini şöyle sıraladı:

-Problemin nasıl ortaya çıktığı, nasıl tanımlanıp algılandığı ve nasıl tahlile ulaşılabileceği düşünülerek konuşulmalıdır. Bu konuşma içeriğinde çocuğun his ve kanıları de kesinlikle olmalı, sorunla ilgili konuşma yapabilmesi için çocuğa fırsat verilmelidir. 

-Aile çocuk için sorunu tanımladıktan sonra çocuk da kendi tarifini yapmalıdır. Özünde okul öncesi devirde olan çocuk için aile rol model olmalıdır. İlerleyen süreçte çocuk tekrar sorunla karşılaştığında düşünebileceği ve örnek alabileceği tecrübeleri oluşacaktır. 

-Çocuk okul öncesi bir eğitim kurumuna gidiyor ise; sınıf içi oluşturulan aktifliklerin kesinlikle dış etraf içinde uygulanabilir olması kıymetlidir. Sorun çözme mahareti birebir vakitte zihinsel bir aktivite olduğundan ötürü zihinsel gelişiminde desteklendiği çalışmaların yapılmasıyla eş bedel gelişebilmektedir.  

-Çocuklarda sorun çözme davranışının daha iyi olabilmesi için yapılacak aktifliklerin temeli öncelikle günlük hayat marifetlerine uygun bir halde geliştirilmelidir. İçerikler kesinlikle oyun temelli olmalı ve yaratıcı kanıyı pekiştirecek formda yapılandırılmalıdır. Etkinlikler istikrarlı olmalı ve kolaydan karmaşığa hakikat gitmelidir.