Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Ahmet İnanır bel fıtığı ile ilgili değerli soruları yanıtladı. 

En sık görülen fıtık sorunları nelerdir?

Omurlar ortasında olan ve süspansiyon misyonu gören disk birdenbire yahut yavaş yavaş bozulabilmekte ve dış katmanları delinebilmekte, diskin merkezinde olan jöle kısım dışa sızarak sona basınç yahut bası yaparak ağrı, uyuşma, karıncalanma, kuvvet kaybı üzere bulgulara neden olabilmektedir. Çok nadiren de cerrahi gerektirebilen düşük ayak, idrar veya gaita kaçırma bulgularına neden olabilmektedir.

Kimler daha çok bu soruna maruz kalırlar?

Omurga esnekliğini sağlayan diskler, eklemler,  bağlar ve kaslar fazla kiloların baskısı nedeniyle çok yüklenmeye maruz kalmakta ve deforme olarak bel fıtığına veya disk dejenerasyonuna hatta Faset eklem bozukluklarına neden olabilmektedir. Ayrıyeten bedenin yük merkezini değiştirerek bel kaymalarına yer hazırlayabilmektedir. Ayrıca obezite kanal daralması ve bel kayması riskini de artırmaktadır. Fazla kilolarınızı vererek bel fıtığı riskini azaltabilirsiniz. Genetik yatkınlığı olup ağır iş yapanlar, öne eğilerek ağır kaldıranlar, uzun yol sürücüleri, agresif spor  ile uğraşanlar, sürekli oturarak iş yapanlar, trafik kazası yaşayanlar, düşme yaşayanlar risk altındadır. Öne eğilerek yerden bir şey alırken bele binen yük fazla kilo ile 5-10 kat artmaktadır.  Fazladan 50 kilogramlık bir tartının gün boyunca taşınması bel omurları ortasındaki disklerde, bağlarda, kaslarda, eklemlerde kronik zorlanmaya ve bozulmaya yol açar. Ayrıyeten 50 kilogram fazla kilosu olan bir insanın eğilerek bir kalemi alması durumunda dahi bele en az 250 kg ekstra yük binmektedir. Bu da fazla kiloların veya ağır yük taşımanın bel fıtığı oluşumundaki tesirini çok açık bir biçimde ortaya koymaktadır. 

Fıtık konusunda dikkat edilecek noktalar nelerdir?

Fıtık hastaları öncelikli olarak bu hususta yetişmiş bilgili ve kâfi deneyime sahip Fizik Tedavi Uzmanı yahut Beyin Cerrahi Uzmanlarını araştırıp bulmalıdırlar. En iyi usul ehil bir hoca bulmaktır. Bu bahiste ehil bir hoca onlarca metottan hangi fıtık çeşidine hangi sistemi kullanacağını iyi belirleyecektir. Tek tekniğin çoğunlukla yetersiz kaldığını belirtmekte fayda vardır. Hekiminizin tekliflerini dikkate almalısınız. İşbirliği içinde fıtıktan fakat kurtulabilirsiniz. Hekiminizin yaptığı süreçlere ek olarak tekliflere uyulmadığı takdirde fıtığın ekseriyetle sorun olarak kalacağını bilmelisiniz; istisnalar kaideyi bozmaz. Ağrı kesilmesinin fıtık iyileşmesi olarak kıymetlendirilmesi son derece yanlıştır.

Bel fıtığı olan kişi yürüyüş yapsa iyi gelir mi?

Evvelce yürüyüş önerilirdi. Fakat her fıtık hastasına yürüyüş önerilmemesi gerekmektedir. Yürüyüş öncelikli olmamalı egzersiz bazlı tedavi verilmelidir. İdmanın yürüyüşten çok daha kıymetli olduğu deneyimlerle sabittir. Ameliyat sonrası hastaların antrenmana kıymet vermeleri sağlanmalı, bilhassa kilolu hastaların bu hususa dikkati çekilmelidir. Ameliyat sonrası gelişen fıtık tekrarlarının ve faset eklem büyümelerinin önüne geçmek emeli ile hastaların şahsen tabipleri tarafından şuurlu bir hayat yaşamaları sağlanmalıdır. Bilhassa hastalar kendi başına bırakılmamalı rutin denetimlere davet edilmelidir. Ayrıyeten yatışa geçiş yatarken kalkış, oturuş, yürüyüş ayarlanması, çalışma form ve koşulları için ergonomik düzeltmeler, spor yapma biçimleri, gerekir ise iş değişikliği, çocuk bakımı, hasta bakımı, korse kullanımı, uzun yol sürücüsü olanlar için usul kazandırma hatta cinsel hayatı düzenlemeye kadar önemli eğitim ile yeni hayat şekillendirmesi  ciddi olarak yapılmalıdır.

Tedavi seçenekleri nelerdir?

Yalnızca ağrıyı maksat alan uygulamaların tasvip görmediğini belirtmekte fayda vardır. Bel fıtığı olan hasta mutlak surette bahse hakim – ehil bir uzman hekim  tarafından muayene ve tedavi edilmelidir. En değerli mevzu hangi tedavinin gerektiği yahut gerekmediği mevzusudur. İhmal edilen bir formül kalmamalıdır. Bu bakımdan bu kararı hakikat olarak verebilecek bu hususta uzmanlaşmış ehil bir hoca arayıp bulmak epey kıymet arz etmektedir. Tedavide önceliği hastanın eğitimi almalıdır. Hastaya hakikat duruş, eğilme, yük taşıma, yatış ve oturma konumu öğretilmelidir. Bel fıtıklarının çok büyük çoğunluğu ameliyatsız iyileşir yahut zararsız hale gelebilir. Hastanın bel boyun, bacak, kol ve ellerinde ilerleyici güç kaybı varsa bile çabucak cerrahi önermek bir yanılgıdır. Tedaviye yanıt vermez ve tedaviye karşın ilerleme olur ise cerrahi karar verilmesi uygun bir hal olacaktır. Tedavi ismi üstünde fıtıklaşan kısmın yerine döndürülmesini hedeflemelidir. Ameliyat ise diskin dışarı sızan kısmının çıkarılıp atılmasını amaçlamaktadır. Boyun ameliyatları boynun ön kısmından yapılagelmesi nedeniyle takviye bir yapay sistem konulmasını kaçınılmaz hale getirmektedir. Bel ameliyatları ise omurganın temel yük taşıma tabanını daha da zayıflatmaktadır. Bu bağlamda bel ve boyun hastası çok farklı bir titizlikle ele alınmalı ve kurul kararı olmadan cerrahi yaklaşım öngörülmemelidir.