Son birkaç haftadır ay çekirdeği üreticisi ve tüccarının gündeminde ‘gümrük vergisi’ ayarı var. Vergi düşürülürken getirilen fon uygulaması bilhassa üretici tarafında baş karışıklıklarına neden oldu.

Yeni uygulamaya ait başta ‘ithalat kolaylaştı’ argümanı olmak üzere yorumlara ise ay çekirdeğinde hibrit tohum çalışmaları da devam eden Denizli Ticaret Borsası Lideri İbrahim Tefenlili cevap verdi. Nezaret sonucu ödenen vergilerin ithalatı yapanlar tarafından dava edildiğinde faiziyle birlikte devletten geri alındığını vurgulayan Tefenlili, artık devletin ve dolaylı olarak üreticinin kaybının önüne geçildiğini söyledi.

Tefenlili, “Gözetim vergisi ne tutarsa ithalat yapan firma bunu ödüyor. 3 – 5 ay sonra ise devleti duruşmaya verip faiziyle geri alıyordu. Yani ne aslında vergi alınmış oluyor, ne de devlet yarar sağlıyor. Nezaret vergisi ithalatın denetimli olması için uygulanıyor. Fakat burada bir açık vardı. Danıştay kararı da var. Duruşmaya veren herkes alabiliyor. Doğal hakkı. Almayan ithalatçı firma sayısı bir elin parmağını geçmez” dedi.

Resmi Gazete’nin evvelki gün yayınlanan sayısında çerezlik ay çekirdeği ithalatından alınan toplu konut fonu, Bosna-Hersek, Kosova ve Singapur’dan bu kapsamda yapılan ithalat hariç olmak üzere 100 kilogram başına 24 eurodan 32 euroya çıkarıldı. Geçen haftalarda ise Çin’den ithal edilen ay çekirdeğinde yüzde 27 olan gümrük vergisi yüzde 3 olarak değiştirilip, ek olarak ton başına 240 euro toplu konut fonu uygulaması kararlaştırılmıştı.

Avrupa standardı

İbrahim Tefenlili ‘çok hakikat bir sistem’ diye tanımladığı fon ile devletin ziyanının önüne geçildiğini tabir etti. Bununla birlikte nezaret vergisinde tez edilenin tersine düşüş değil artış olduğunu vurgulayan Tefenlili, “Mevcutta yüzde 29 olarak uygulanan gümrük vergisi, fona çevrilerek alınan fiyat ile toplama vurduğunuzda yüzde 40’a çıkıyor. Olağanda dünyaya baktığınız vakit tarım eserlerine çok fazla vergi koyamıyorsunuz. Zira sattığınız tarım eseri olduğu kadar aldığınız da oluyor. Bu sayede Avrupa’ya diyoruz ki, ‘ben de sizin üzere tarım eserleri ihracatında düşük vergi uyguluyorum ancak burada fona alıyorum.’ Zira Avrupa da birebirini yapıyor. Birebir vakitte Avrupa standardı” diye konuştu.

Fon ile devletin vergi masrafı sıkıntısının hakikat bir halde çözümlendiğini anlatan Tefenlili, fakat üretici ve tüketici tarafındaki meselelere ait bir tahlil olmadığını söyledi. Buna nazaran, kaliteyi yükseltip randımanı artırmayınca içerideki esere talebin daha düşük olacağını anlatan Tefenlili, bu nedenle ithalat tercihinin devam edeceğini lisana getirdi.

Çekirdeğin içi boş mu?

Türkiye’de çerezlik ay çekirdeği üretimi yıllık 180-200 bin tona yaklaşıyor. Örneğin Çin tohumu ile dekarda 500 kiloya varan randıman elde edilirken, yerli popülasyonda bu randıman 150 kilo oluyor. İhracat da yapıldığını anlatan İbrahim Tefenlili, “Böyle olduğunda 83 milyon insan, dünya fiyatları üzerinde çekirdek yer. Neden bu türlü olsun? Ürettiğimiz çekirdeğin yarısı kalitesiz, içi boş. Kalite üretim yapılamazsa ithalat mecburî olur. Ayrıyeten bir planlama lazım. Geçen yıl çok para etti diye bu yıl ilgisiz topraklara bile çekirdek ekildi. İşte o çekirdeklerin içi boş. Tüketici de ithal edilen dolu dolu siyah ay çekirdeğine yöneliyor” dedi.

‘Hibrit tohum talep edelim’

Tüketici son yıllarda damak tadına nazaran ay çekirdeğini Çin’den bulurken, bu ithal siyah ay çekirdeğine karşı iç piyasada da çalışmalar başlatıldı. Çin’den çekirdek değil, tohum ithalatı yapıldı. Çeşitli kurum ve firmaların ise hibrit tohum çalışması var. Buna nazaran sanayi/üniversite/üretici paydaşlığı birkaç yıl içinde tüketicinin ağız tadına uygun ay çekirdeği için tohumlar geliştirmiş olacak. Bu çalışmaların birinin merkezinde ise Denizli Ticaret Borsası ve Pamukkale Üniversitesi var.

İbrahim Tefenlili, tarımda tartışmaların ‘fiyat’ merkezinde olduğunu vurgularken, kalite ve randıman konusunun göz gerisi edildiğini kaydetti. Tefenlili, “Bundan sonra yapmamız gereken verimli topraklarımızda hibrit, yerli tohumları geliştirerek hem üretim kalitesini, hem de randıman ölçüsünü artırmak olmalı. Üreticiler de Tarım ve Orman Bakanlığına ‘ithal ürün’ sorunu iletmek yerine, hibrit tohum çalışması istemeli. Aksi durumda, içerideki üretim planlaması yapılamıyor. Üretici bir yıl kazanıyor, bir yıl batıyor. Biz daima üretici kazansın istiyoruz. Tüketici uygun fiyata ve yanlışsız esere erişirken, üreticinin geliri de daima olur” diye konuştu.