Türkiye’de birçok alışveriş merkezinde pandemi nedeniyle ciroya nazaran kira uygulamaları sürerken, dal yeni kira açılımına hazırlanıyor.

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Prof. Dr. Hüseyin Altaş, Türkiye’de ticari olan ve olmayan gayrimenkul kiralamasının Borçlar Kanunu’nda yeni kira çeşidi olarak düzenlenmesi için Meclis’e başvurduklarını bildirdi. Altaş, “Temmuz ayında talebimizi ilettik. Lakin sonrasında Meclis tatile girdi. Ekimde tekrar gündeme getireceğiz ve en kısa müddette uygulamaya girmesi için çalışacağız. Ülkemizde kiralamada toplumsal muhafaza emeli var. Konut kiralayan, esnaf ve büyük perakende zincirleri birebir kira kanununa natürel. Ticaret alanındaki kiralama rejiminin farklı olması gerekir. Dünyanın pek çok yerinde bu halde uygulama var” dedi.

Kiralamada bu değişimin dala öngörülebilirlik getireceğini vurgulayan Altaş, “Sosyal konutla ticari gayrimenkulün tıpkı rejime tabi olması demek, kiracı ve kiraya veren ortasında öngörülemez bağlar oluşmasına neden oluyor. Yeni değişimle ticari gayrimenkulde mukavele hukuku geçerli olacak. Bu bize ya da diğerine bir avantaj sağlamayacak. Yalnızca herkes ticaret işi yaparken düşünecek. Ona nazaran imzasını atacak. ‘Ben erken çıkayım’, ‘kiramı indir’ üzere talepler azalır. Kontrat serbestisi olunca herkes daha önemli düşünerek imza atacak. Bu bizim bankalar nezdinde kredibilitemizi yükseltir. Şu anda kontratların kredibilitesi yok” diye konuştu.

‘Şu anda sorun yok’

Hüseyin Altaş, pandemi sonrasında AVM’lerden çıkışların artmadığına, markalarla kiralar konusunda mutabakatlara varıldığına da dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Şu anda sorun olan bir durum yok. Herkes mevcut durumu koruma etmeye çalışıyor. Ticari kira değişikliğinin normalleşmeden sonra yapılmasını talep edeceğiz. Şu anda AVM’ler ve markalar ortasında kira sorunu yok. Karma tahliller var. Ciro bazlı kira, kirada indirimler yapılıyor. Herkese de birebir uygulama yok. Açık alandaki restoranlar cirolarını yüzde 150 artırdı. Fakat food court’taki yüzde 30’larda gidiyor. AVM’ler pandemiden sonra birinci açıldığında girişler düşüktü. Fakat artık girişler yüzde 60’lara, cirolar da yüzde 80’lere geldi. Ayrıyeten pandemi kurallarına uyumluluk konusunda TSE evrakı de almaya başladık.”

‘Kira indirimi en az bir yıl sürmeli’

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, bölümün kiralarda indirim talebinin devam ettiğini belirterek, şu görüşleri lisana getirdi:
“Şu anda markalarla alışveriş merkezleri ortasında yüklü olarak aylık indirimlerle bir süreç devam ediyor. Perakende bölümü önümüzdeki en az 6 ay ile 1 yıl içerisinde bu uygulamanın sürmesini istiyor. Zira önümüzü görmek istiyoruz. Bunu göremediği durumda mağazasını kapama durumuna sarfiyat. Şu anda muhakkak dalların işlerinde artışlar gözlenirken, makul dallarda ise azalışlar kelam konusu.”

2021 ortasına dek uzatan var

Pandemi devrinde farklı AVM’ler farklı uygulamalara imza atıyor. İstanbul’da Capitol, iş ortaklarına sağladığı kira indirimi uygulamasını 2021 yılı nisan ayına kadar uzattığını duyurdu. Yapılan açıklamada, “15 Mart-30 Haziran tarihleri ortasında kira almadık. Temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarında ise ödenmesi gereken minimum maktu kira bedellerinde yüzde 50 indirim uyguladık. 2020 yılı kasım ve aralık ayları ile 2021 yılı ocak, şubat, mart ve nisan aylarında kira mukavelelerinde belirlenmiş olan taban maktu kira bedellerinde yüzde 50 indirim uygulaması devam edeceğiz” denildi.