Günümüzde birçok insan unutkanlıktan şikâyet ediyor. Lisanının ucuna gelen tanıdık bir ismi hatırlayamamak ya da bir eşyasını koyduğu noktası unutmak, hepimizin başına gelen nahoş durumlardan… Hafıza kaybı her yaşta ortaya çıkabilir; gençler de orta yaşlılar da unutkanlık yaşayabilir. Saf herkesin başına ara sıra gelen ‘unutkanlık’, ileri yaşlarda daha çok görülüyor.

Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kısmı Talim Üyesi Prof.Dr. Y. Birol Hürmet, yaşlanmanın tek başına bilişsel gerilemenin nedeni olmadığını söyledi.

Hürmet, “Yaşlı beşerler arasında değerli hafıza kaybı meydana geldiğind bu çoklukla yaşlanmadan değil, organik bozukluklardan, dimağ hasarından yahut nörolojik marazlardan kaynaklanabilir. Bireyler, kimi temel iyi sıhhat alışkanlıkları kazanarak bilişsel gerilemeyi önleyebilir ve bunama riskini azaltabilir. Bunların en değerlilerinden biri de Akdeniz biçimi diyet yemek” dedi.

Saygı’nın verdiği habere nazaran Akdeniz diyeti, kurallı bir diyet planı alanına “yemek yemeyi” temel alan bir beslenme planı… Akdeniz’e komşu devletlerin klâsik pişirme ve yemek yeme alışkanlıklarına dayanan bu beslenme formu, dünya umumunda MED Diyeti olarak da biliniyor.

Akdeniz diyeti neleri içeriyor?

Akdeniz Diyeti usulü beslenme piramidine bakıldığında piramidin tabanında toplumsal hayat, kalabalık ortamlarda yemek yeme üzere toplumsal ömrün desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Hürmet, şu değerlendirmeleri yaptı:

“Piramidin üst katmanlarına çıkıldıkça zerzevat, meyve, zeytinyağı ve tahıl kümesi; bir üst katmanda deniz eserleri, onun üst katmanında süt eserleri, yumurta, tavuk eti; en üst katmanda ise al et ve tatlılar bulunuyor. Bu çeşit bir beslenme biçiminin yanında diyete, su tüketimi de eklenebilir.”

Akdeniz usulü beslenmede bilişsel zindeliği destekleyen besinlerin yan aldığını belirten Hürmet, şu haberleri verdi: “Akdeniz biçimi beslenmede, taze meyve ve sebzeler ile beslenmek ve zeytinyağlı zerzevat ve baklagil yemeklerini öğünlere eklemek gerekiyor.

Tereyağı üzere yağ çeşitlerini tüketmemek; bunun noktasına süt, peynir, yoğurt üzere besinlerin yarım yağlı olanlarını tercih etmek değerli. Diyetin özünde; al eti ve tatlıları az ve nadir tüketmek de var. Bu beslenme biçiminde günlük alınan kalorinin yüzde 35-40’ı, yağ kaynağı olan zeytinyağı, ceviz, fındık, badem üzere besinlerden geliyor. Bunlar beyinsel aktivitelere de ek sağlıyor.”

7adımda hafızanızı diri tutmanın yolu

1-Akdeniz diyetini hayatınıza katın: Akdeniz diyeti, kurallı bir diyet planı mekanına “yemek yemeyi” temel alan bir beslenme planı… Akdeniz’e komşu devletlerin klasik pişirme ve yemek yeme alışkanlıklarına dayanan bu beslenme hali, dünya umumunda MED Diyeti olarak da biliniyor. Akdeniz Diyeti stili beslenme piramidine bakıldığında piramidin tabanında toplumsal hayat, kalabalık ortamlarda yemek yeme üzere toplumsal hayatın desteklenmesi var. Piramidin üst katmanlarına çıkıldıkça zerzevat, meyve, zeytinyağı ve tahıl kümesi; bir üst katmanda deniz eserleri, onun üst katmanında süt eserleri, yumurta, tavuk eti; en üst katmanda ise al et ve tatlılar bulunuyor.

2-Sürekli öğrenmeye devam edin

Daha yüksek bir eğitim seviyesi, yaşlılıkta daha iyi zihinsel işlev demek… Mütehassıslar, ileri eğitimin bir kişiyi zihinsel olarak faal olma alışkanlığına sokarak hafızayı güçlü tutmaya yardımcı olabileceğini düşünmekte. Dimağınıza zihinsel egzersizle meydan okumanın, ferdi dimağ hücrelerini müdafaaya ve aralarındaki muhaberesi teşvik etmeye yardımcı olan süreçleri etkinleştirdiğine inanılıyor. Birçok insanın zihinsel olarak faal olmasını sağlayan işleri vardır. Bir hobi edinme, yeni bir beceri öğrenme, gönüllülük üzere aktiviteler zihninizi keskin tutmanın yollarından yalnızca birkaçı…

3-Tüm duyularınızı kullanın

Bir şeyi öğrenirken ne kadar çok duyu kullanırsanız dimağınız de hafızayı müdafaada aktif hale gelir. Yapılan bir çalışmada, yetişkinlere her biri bir koku ile sunulan bir seri imaj gösterildi. Ne gördüklerini hatırlamaları istenmedi. Daha sonra kokusuz bir seri imaj gösterildi ve daha evvel gördüklerini belirtmeleri istendi. Koku eşleştirilmiş tüm fotoğraflar ve mahsusen güzel kokularla alakalı olanlarda, kusursuz bir hatırlama seviyesi görüldü. Dimağın görüntülenmesinde, dimağın ana koku sürece kesimi olan piriform korteksinin, kişilerin kokularla eşleştirilmiş nesneleri gördüklerinde (kokular artık mevcut olmasa bile) deneklerin onları hatırlamaya çalışmadıklarında bile etkin hale geldiğini göstermektedir.

4-Kendinize inanın

Yaşlanma ile ilgili efsaneler, hafıza ile ilgili başarısızlığa ekte bulunabilir. Orta yaşlı ve daha yaşlı mektepliler, yaşlanma ve hafıza ile ilgili olumsuz klişelere maruz kaldıklarında hafıza vazifelerinde daha berbat sonuç alabiliyorlar. Hafıza işlevlerinin denetiminde olmadığına inanan kişilerin, hafıza becerilerini korumak yahut geliştirmek için çalışma olasılıkları daha düşük görülüyor.

Bu nedenle bilişsel düşüş yaşama olasılıkları daha yüksek. Hafızanızı iyileştirebileceğinize inanıyorsanız ve bu inancı pratiğe çeviriyorsanız zihninizi keskin tutma bahtınız daha yüksektir.

5-Beyin tasarrufunuza öncelik verin

Anahtarlarınızı nereye koyduğunuzu yahut torununuzun doğum günü partisinin vaktini hatırlayarak zihinsel güç hatırlamanıza gerek yoksa yeni ve kıymetli şeyleri öğrenmeye ve hatırlamaya daha iyi konsantre olabilirsiniz. Rutin haberleri erişilebilir tutmak için akıllı telefon hatırlatıcılarından, takvimlerden ve planlayıcılardan, alışveriş listelerinden, bilgisayarınızdan yahut notlarınızdan yararlanın. Gözlük, cüzdan, anahtarlar ve sık kullandığınız eserler için konutta bir bölge belirleyin.

6-Bilmek istediğiniz şeyi tekrarlayın

Yeni duyduğunuz, okuduğunuz yahut düşündüğünüz bir şeyi hatırlamak istediğinizde yüksek sesle tekrarlayın yahut not alın.

Bu formda hafızayı yahut ilişkiyi güçlendirirsiniz. Örneğin size birisinin ismi söylendiyse onunla konuştuğunuzda kesinlikle kullanın.

7-Boşluk bırakın

Tekrarlama, münâsib halde zamanlandığında bir öğrenme aracı olarak en güçlü olanıdır. Bir imtihan için sıkışmış kısa bir mühlet içinde bir şeyleri tekrarlamamak en iyisidir. Saatte bir, sonra birkaç saatte bir, sonra her gün üzere… Çalışma periyotları, hafızayı geliştirmeye yardımcı olur ve münhasıran yeni bir işin ayrıntıları üzere karmaşık haberler konusunda ustalaşmaya çalışırken pahalıdır.

Saatte bir, sonra birkaç saatte bir, sonra her gün üzere… Çalışma periyotları, hafızayı geliştirmeye yardımcı olur ve bilhassa yeni bir işin ayrıntıları üzere karmaşık haberler konusunda ustalaşmaya çalışırken kıymetlidir.