Türkiye ile 1 Ocak 2021 prestijiyle AB’den ayrılacak olan İngiltere’nin başını çektiği Birleşik Krallık ortasında, özgür ticaret mutabakatı (STA) imzalandı.

Türkiye ile Birleşik Krallık STA, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Birleşik Krallık Milletlerarası Ticaret Bakanı Liz Truss’ın videokonferans merasimiyle imzalandı.

Kapsam genişliyor

Düzenlemeyle iki ülke ortasında sanayi eserlerinde karşılıklı olarak vergiler sıfırlanırken, tarımda AB devrinde uygulanan karşılıklı kotalar da sürdürülecek. Bakan Pekcan, STA ile ticaret hacminde salgın sonrası birinci gayelerinin 20 milyar dolara ulaşmak olduğunu bildirdi.

Pekcan, Türkiye’nin 25 yıllık Gümrük Birliği geçmişi olduğunu, Ocak 2020 prestijiyle Brexit’le İngiltere’nin Gümrük Birliği’nden ayrıldığını ve yıl sonuna kadar geçiş süreci tanındığını hatırlatarak, Türkiye’nin 1 Ocak 2021’de İngiltere ile Gümrük Birliği mutabakatından gelen birlikteliğinin biteceğini anlattı.

Bu mutabakatla iş insanlarının 25 yıllık haklarında kayıp olmamasına yer hazırladıklarını belirten Bakan Ruhsar Pekcan, STA’da Gümrük Birliği mutabakatında olmayan hizmetler bölümü, yatırımlar ve tarım eserleriyle ilgili kapsam genişlemesine gideceklerini lisana getirdi.

‘Yeni yıl armağanı oldu’

Türkiye ile İngiltere ortasında imzalanan Hür Ticaret Mutabakatı, iki ülke ortasındaki yaklaşık 3 milyar dolar kıymetindeki ticaret hacmi oluşturan otomotiv kesimi tarafından sevindirici bir gelişme olarak karşılandı.

Türkiye otomotiv endüstrisine taraf veren 14 üyesiyle bölümün çatı kuruluşu olan Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) Lideri Haydar Yenigün, şunları söyledi:

“Brexit, her iki ülkenin oto endüstrisi açısından yıkıcı tesirler doğurabilecek süreçti. Otomotiv bölümü Birleşik Krallık ile Türkiye ortasındaki ticaret hacminin yüzde 16’sını oluşturmakta. STA imzalanmasını çok büyük memnuniyetle karşıladık. Bölümümüz için adeta bir yeni yıl ikramı oldu.”

‘En çok bizi etkilerdi’

Memleketler arası Yatırımcılar Derneği (YASED) Lideri Ayşem Sargın, İngiltere ile imzalanan hür ticaret muahedesinin, Gümrük Birliği’nden sonraki en değerli ticaret mutabakatı olduğunu tabir etti.

İngiltere’nin, Almanya’nın akabinde Türkiye’nin en büyük ikinci ihracat pazarı ve 2001’den bu yana ticaret fazlası verdiği bir ülke olduğunu hatırlatan Sargın, “Anlaşmasız Brexit halinde bundan en çok etkilenecek ülkelerden biri olarak Türkiye’nin İngiltere ile ikili dış ticaretinin 2.4 milyar dolara kadar olumsuz etkilenmesi riski ile karşı karşıyaydık. Ticaret Bakanlığımız İngiltere ile ticaret muahedesi sürecini AB ve İngiltere görüşmeleri ile eşzamanlı yürüterek çok büyük bir muvaffakiyete imza atmış oldu” dedi.

5 SORUDA TÜRKİYE VE İNGİLTERE MUAHEDESİ

1 İmzalanan bu mutabakat ne getiriyor?

STA ile Gümrük Birliği koşullarının korunması öngörülüyor. Düzenlemeyle sanayi eserlerinde karşılıklı olarak vergiler sıfırlanırken, tarım ve işlenmiş tarımda AB ile karşılıklı kotalar ölçeklendirilerek STA’da sürdürülecek. İhracatçıların rekabetçi olduğu dallarda İngiltere’yle meselesiz ticaret yapabilmelerini sağlaması öngörülen mutabakat, tüm sanayi ve tarım eserlerini içeriyor.

Kuru meyve ve sert kabuklu meyveler başta olmak üzere besin eserlerinde AB’nin Türkiye’ye tanıdığı muafiyetler, STA ile devam edecek. İhracatçı tarafından fatura ya da öbür bir doküman üzerine yapılacak menşe beyanı ticarette kâfi olacak. Mutabakat kapsamının hizmetler, yatırımlar, ileri tarım ödünleri üzere alanları da içerecek formda yakın vakitte genişletilmesi üzerinde de mutabık kalındı.

2 Ne vakit yürürlüğe girecek?

STA’nın imzasını takiben, muahedenin yürürlüğe girişi için gerekli iç onay süreci başlatılacak. Kelam konusu sürecin tamamlanmasına kadar geçecek müddette de karşılıklı ticari ödünler, 1 Ocak 2021’den itibaren uygulanacak.

3 Diğer tarafları kapsayacak mı?

STA, Kuzey İrlanda’yı da kapsayacak. AB – İngiltere ortasındaki düzenlemeler uyarınca, Kuzey İrlanda’ya direkt ihraç edilen eserler için, AB’ye ihracat bakımından bir risk sınıflandırması yapılacak. AB’ye ihraç edilme riski taşıyan eserlerde AB’nin uyguladığı vergiler ve AB mevzuatı, riskli olmayan eserlerde ise Birleşik Krallık’ın uyguladığı vergiler ve mevzuat uygulanacak.

4 Mutabakat olmasaydı, ne olacaktı?

İngiltere ile mutabakat sağlanamasaydı, 2019 sayılarıyla 10.7 milyar dolarlık sanayi ihracatının yüzde 67’si 1 Ocak 2021 prestijiyle vergiye tabi olacaktı. İngiltere’ye hazır giyim ihracatının tamamı, TV ihracatının yüzde 99’u, otomotiv ihracatının yüzde 98’i vergiye tabi hale gelecekti. Anlaşmasız senaryoda, Türkiye’nin otomotivde İngiltere’ye en fazla ihracat yaptığı kalemlerde gümrük vergisi yüzde 16’yı, hazır giyim eserlerinde yüzde 12’yi bulacaktı.

Mutabakatla, İngiltere’ye ihracatın yüzde 5’ini oluşturan tarım eserleri ihracatının yüzde 91’ininden de vergi kesilmesinin önüne geçildi. Pekcan da hususla ilgili “Anlaşma olmasaydı, Birleşik Krallık’a yaptığımız ihracatın yaklaşık yüzde 75’i vergi yükü ile karşı karşıya kalacak, yaklaşık 2.4 milyar dolara varan bir ziyanımız olacaktı” dedi.

5 İngiltere’nin dış ticaretteki ehemmiyeti ne?

Birleşik Krallık’a geçen sene 11.2 milyar dolarlık ihracat yapılırken, bu ülkeden 5.6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Birleşik Krallık, Türkiye’nin ihracatında Almanya’nın akabinde ikinci sırada yer aldı. Türkiye’nin İngiltere’ye ihracatında otomotiv, giyim, elektrikli aygıtlar başı çekiyor. İngiltere’den ithalatta da makinalar ve demir çelik kıymetli yer tutuyor.